کبد چرب و علل آن

بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که به دلیل ذخیره چربی اضافی در کبد ایجاد می‌شود. یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که چربی به ۵ تا ۱۰ درصد وزن کبد برسد، مشکل ساز می‌شود.

التهاب کبدی باعث کاهش پیوسته عملکرد کبد می‌شود، اما این پروسه به قدری آهسته و اکثر اوقات بی علامت است که تا رسیدن به درجه بالای مشکلات کبدی، ممکن است فرد متوجه آن نشود. بنابراین اکثر افراد با کبد چرب در ابتدا هیچ علامتی ندارند.

خبر خوب این است که با تغییر شیوه زندگی می‌توان از بیماری کبد چرب پیشگیری کرده یا حتی آن را معکوس کرد.

مطلب مرتبط: بهترین غذاها برای پاکسازی کبد کدامند؟

عملکرد کبد در بدن چیست؟

کبد یک اندام بسیار مهم و با عملکردهای متعدد و حیاتی است، از جمله:

1. تولید صفرا و در نتیجه کمک به هضم غذا
2. ساخت پروتئین‌ها مختلفی که کلسترول را حمل می‌کنند مانند HDL و LDL.
3. ساخت گلوکز و گلیکوژن در فرایند گلوکونیوژنزیس
4. ساخت هورمون‌های خاص مثل IGF1، هورمون‌های استروییدی (استروژن، پروژسترون، تستوسترون و ویتامین دی ۳) و هورمون کورتیزول
5. تبدیل آمونیاک به اوره
6. سم زدایی بعضی مواد مانند مواد شیمیایی، سموم، داروها و غیره
7. بافر هورمون‌های اضافی
8. ساخت کلسترول
9. ذخیره آهن
10. تبدیل مواد مغذی به انرژی
11. تولید موادی که به لخته شدن خون (مثلا در زخم شدگی ناحیه‌ای از بدن) کمک می‌کنند.
12. مقاومت در برابر عفونت‌ها با ایجاد فاکتورهای ایمنی و حذف باکتری‌ها و سموم از خون

مطلب مرتبط: کبد چه عملکردی در بدن دارد؟

چرا بیماری کبد چرب مضر است؟!!

بیماری کبد چرب در صورت نادیده گرفته شدن و ادامه سبک زندگی ناسالم، با گذشت زمان بدتر می‌شود. این بیماری در سه مرحله پیشرفت می‌کند:

• مرحله استئاتوهپاتیت
  کبد ملتهب (متورم) می‌شود و به بافت آن آسیب می‌رسد.
• فرآیند فیبروز
  بافت اسکار در جایی تشکیل می‌شود که کبد آسیب دیده است.
• سیروز کبدی
  بافت اسکار گسترده جایگزین بافت سالم می‌شود.

مطلب مرتبط: سیروز کبدی چیست و علل و علائم آن کدامند؟

توجه مهم

سرطان در بدن می‌تواند از طریق مسیرهایی که ملتهب هستند گسترش پیدا کند، بنابراین التهاب کبدی یکی از راه‌های انتشار سرطان است و هدف این است که این التهاب را به میزان خیلی کمی برسانیم.

انواع کبد چرب

دو دسته مختلف از کبد چرب وجود دارد:

۱. کبد چرب الکلی

کبد چرب الکلی ناشی از مصرف زیاد الکل است.
مصرف متوسط الکل به عنوان یک نوشیدنی در روز در زنان و حداکثر دو نوشیدنی در روز در مردان تعریف می‌شود.

۲. کبد چرب غیر الکلی (NAFL)

کبد چرب غیر الکلی به علت تغذیه نامناسب ایجاد می‌شود. حدود ۲۵ درصد کل جمعیت به این مشکل مبتلا هستند (یک نفر از هر سه بزرگسال و یک کودک از هر ۱۰ کودک).

این بیماری مختص افراد با اضافه وزن نیست. افراد لاغر هم می‌توانند به کبد چرب مبتلا شوند و احتمال مرگ و میر در آنها حتی ۲ برابر بیشتر از افراد با اضافه وزن است، احتمالا به این خاطر که به علت لاغر بودن گمان می‌کنند که سلامت هستند و می‌توانند هر چیزی مصرف کنند!!

مطلب مرتبط: چه مواد غذایی به کبد آسیب میزنند؟

علل بیماری کبد چرب کدامند؟

برخی افراد بدون داشتن هیچ گونه بیماری قبلی به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند. محققان علت دقیق بیماری کبد چرب غیر الکلی را پیدا نکرده اند. اما این عوامل خطر احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهند:

۱. سطح بالای انسولین در بدن و مقاومت به انسولین

علت اصلی کبد چرب در واقع مقاومت به انسولین است که مصرف شکر و کربوهیدراتهای فرآوری شده و مصرف میان وعده باعث بروز آن می‌شوند.

انسولین، حتی در میزان کم آن، باعث تبدیل گلوکز (شکر) به چربی و کلسترول می‌شود و باعث افزایش چربی کبدی می‌شود. هرچه انسولین بیشتر شود، کبد چرب نیز پیشرفته‌تر می‌شود.

با افزایش انسولین، بدن نسبت به آن مقاوم شده و در نتیجه، پانکراس مجبور به ترشح بیشتر آن می‌شود. در طول زمان سطح انسولین بسیار بالا رفته و مقاومت به انسولین هم پیشرفت می‌کند.

۲. مصرف روغن های گیاهی

که در بیشتر غذاها وجود دارند و برخلاف نامشان، بیشتر روغن‌های گرفته شده از دانه‌ها هستند مانند روغن سویا، روغن ذرت، روغن کانولا و روغن پنبه دانه.

۳. مصرف فروکتوز به صورت شربت ذرت

یکی از عوامل مهمی که باعث کبد چرب می‌شود، فروکتوز به شکل شربت ذرت* با فروکتوز بالا است. این مورد ۲۰ برابر بیشتر از سایر قندها باعث ایجاد کبد چرب می‌شود.

*شربت ذرت به عنوان شیرین کننده در نوشابه‌ها و بسیاری مواد غذایی فراوری شده وجود دارد.

۴. رژیم غذایی با کمبود متیونین و کولین

از عوامل دیگری که باعث کبد چرب می‌شود، رژیم غذایی با کمبود متیونین و کولین است. در این حالت فرد دچار اضافه وزن نمی‌شود و فقط مبتلا به کبد چرب می‌شود.

متیونین یک اسید آمینه است و پیش ساز و بلوک ساختمانی قوی‌ترین آنتی اکسیدان در بدن، یعنی گلوتاتیون است و ترکیبی است که به بدن در تجزیه مواد شیمیایی کمک می‌کند.

کولین یک ماده مغذی اساسی در ویتامین‌های گروه B است و در واقع چربی را حل می‌کند و آن را از کبد جدا می‌کند.

۵. علل دیگر کبد چرب

سایر علل کبد چرب عبارت‌اند از:

1. مصرف الکل
2. رژیم‌های غذایی با پروتیین خیلی پایین
3. ابتلا به بیماری‌های خودایمنی
4. ابتلا به دیابت نوع ۲ یا مقاومت به انسولین
5. ابتلا به سندرم متابولیک
   به معنی ابتلا به مقاومت به انسولین، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح تری گلیسیرید بالا
6. چاق بودن یا داشتن اضافه وزن
7. مصرف برخی داروها
   مصرف برخی داروهای تجویزی مانند آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن یا استروئیدها.
8. عمل جراحی بای پس معده
9. ابتلا به بعضی ویروس‌ها

مطلب مرتبط: نکاتی برای پاکسازی کبد چرب

چه کسانی بیشتر به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند؟

عوامل خطر ابتلا به کبد چرب عبارت‌اند از:

• قند خون بالا و دیابت
• چاقی با سطح بالای چربی شکمی

بیماری کبد چرب چگونه تشخیص داده می‌شود؟

از آنجایی که بیماری کبد چرب اغلب علائمی ندارد، پزشک ممکن است اولین کسی باشد که آن را تشخیص می‌دهد. افزایش آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون نشانه آسیب کبد است و یک علامت خطر باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص قطعی کبد چرب موارد زیر را درخواست کند:

• سونوگرافی یا سی تی اسکن برای گرفتن تصویری از کبد
• بیوپسی کبد (نمونه بافت) برای تعیین میزان پیشرفت بیماری کبد.
• فیبرواسکن یا FibroScan که یک سونوگرافی تخصصی است و گاهی به جای بیوپسی کبد برای تعیین میزان چربی و بافت اسکار در کبد استفاده می‌شود.

آیا بیماری کبد چرب قابل برگشت است؟

بله، کبد توانایی شگفت انگیزی برای ترمیم خود دارد و فرد به همه کبد خود برای کارکرد آن نیاز ندارد!!! اگر سبک زندگی خود را بهبود دهید می‌توانید سلامت کبد خود را برگردانید.

در این وبسایت مقالات فراوانی در مورد سلامت کبد و راه‌های رسیدن به آن آورده‌ام که با کلیک روی این لینک می‌توانید آنها را مطالعه کنید. اما به طور خلاصه، کارهای طبیعی که می‌توانید برای درمان کبد چرب انجام دهید عبارت‌اند از:

1. انجام رژیم کتوژنیک سالم و روزه داری متناوب
2. ورزش منظم
3. مصرف یک تا دو قاشق غذاخوری سرکه سیب در آب، چند بار در روز

مطلب مرتبط: بهترین غذاها برای پاکسازی کبد کدامند؟
مطلب مرتبط: تاثیر سرکه سیب و آبلیمو بر کبد

آیا بیماری کبد چرب می‌تواند شما را بکشد؟!

بیماری کبد چرب برای اکثر افراد مشکل عمده‌ای ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر به سیروز کبدی تبدیل شود، خطرناک است. سیروز کبدی درمان نشده در نهایت منجر به نارسایی کبد یا سرطان کبد می‌شود.

با توجه به توضیحات بالا، اگر علاقه مند به راه‌های درمان بیماری‌های کبدی هستید، رشته مقالات مربوط به سلامت کبد را دنبال کنید.

مطالب مرتبط: همه چیزی که نیاز است درباره سلامت کبد بدانید.