کاربرد و عوارض داروی ترانگزامیک اسید یا ترانکسامیک اسید
ترانگزامیک اسید یا ترانکسامیک اسید (گاهی اوقات به TXA کوتاه می‌شود) دارویی است که خونریزی را کنترل می‌کند و به لخته شدن خون کمک می‌کند.
اشکال دارویی و نام‌های تجاری ترانگزامیک اسید
ترانگزامیک اسید به صورت نسخه در دسترس است و اشکال مختلفی دارد از جمله:
- قرص
- مایع، برای کودکان و افرادی که نمی‌توانند قرص را قورت دهند
- دهانشویه
- تزریقی که معمولاً فقط در بیمارستان انجام می‌شود.
نام‌های تجاری ترانگزامیک اسید عبارت‌اند از:
- ترانگزیپ
- ترانزپتیل
- بهگزامیک
- ترنسید
نحوه عملکرد ترانگزامیک اسید
ترانگزامیک اسید به فرآیند لخته شدن طبیعی خون کمک می‌کند. این فرآیند نقش مهمی در توقف خونریزی دارد.
وقتی خونریزی می‌کنید، بدن شما با استفاده از پروتئینی به نام فیبرین، لخته‌های خونی را برای جلوگیری از خونریزی زیاد تشکیل می‌دهد. برای جلوگیری از رشد لخته‌ها و ایجاد مشکل، فیبرین و لخته به تدریج تجزیه می‌شوند. به این عمل فیبرینولیز می‌گویند.
ترانگزامیک اسید نوعی دارو به نام آنتی فیبرینولیتیک است که با جلوگیری از تجزیه فیبرین، از فیبرینولیز جلوگیری می‌کند. این اتفاق به لخته‌های خون کمک می‌کند تا در جایی که نیاز دارند باقی بمانند.
مدت زمان اثر ترانگزامیک اسید متفاوت است و گاهی ممکن است تا 24 ساعت طول بکشد تا دارو اثر کامل خود را نشان دهد.
نحوه و دوز مصرف ترانگزامیک اسید
توجه داشته باشید که باید از دستورالعمل‌های پزشک یا دندانپزشک خود در مورد نحوه و زمان مصرف ترانگزامیک اسید پیروی کنید. اما در اینجا توضیحاتی در مورد نحوه مصرف این دارو برای شما آورده‌ام.
دوز مصرفی دارو
ترانگزامیک اسید به صورت قرص 500 میلی گرمی عرضه می‌شود. برای بزرگسالان دوز معمول 2 یا 3 قرص است که 3 بار در روز مصرف می‌شود. دوزها معمولاً برای افرادی که مشکلات کلیوی دارند، کمتر است.
شکل مایع ترانگزامیک اسید دارای قدرت‌های مختلف است. به همین دلیل حتما دستورالعمل‌های روی برچسب را دنبال کنید تا مطمئن شوید که دوز مناسب را مصرف می‌کنید.
اگر برای فرزندتان از این دارو استفاده می‌کنید، پزشک از وزن یا سن کودک شما برای تعیین دوز مناسب استفاده می‌کند.
نحوه و مدت زمان مصرف
توجه داشته باشید که می‌توانید قرص یا مایع ترانگزامیک اسید را با یا بدون غذا مصرف کنید.
اگر دندانپزشک شما دهانشویه ترانگزامیک را تجویز کرده باشد، ممکن است به صورت دهانشویه آماده یا قرصی باشد که باید با آب مخلوط کنید. بنابراین دستورالعمل‌های همراه دارو را دنبال کنید.
ترانگزامیک اسید معمولاً برای مدت کوتاهی برای درمان خونریزی استفاده می‌شود. معمولاً این دارو را به مدت 4 روز برای پریودهای سنگین یا به مدت 7 روز برای درمان خونریزی‌های دیگر که به خودی خود متوقف نمی‌شوند. مصرف می‌کنید.
اگر شرایطی مانند آنژیوادم ارثی دارید، ممکن است لازم باشد آن را در صورت نیاز مصرف کنید، به عنوان مثال زمانی که روشی مانند جراحی دندان دارید.
اگر مصرف دوز ترانگزامیک اسید را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول مصرف کنید.
توجه مهم این است که 2 دوز را همزمان مصرف نکنید. هرگز یک دوز اضافی برای جبران یک دوز فراموش شده مصرف نکنید.
مصرف یک دوز اضافی ترانگزامیک اسید بعید است به شما آسیب برساند. با این حال، اگر بیش از حد مصرف کنید، ممکن است عوارض جانبی داشته باشید. اینها می‌تواند شامل اسهال و احساس سرگیجه باشد. اگر نگران هستید یا اگر این عوارض جانبی شما را آزار می‌دهد با پزشک خود صحبت کنید.
کاربردهای ترانگزامیک اسید
- این دارو برای درمان خونریزی بینی و پریودهای سنگین کاربرد دارد.
- بعد از کشیدن دندان، استفاده از دهانشویه ترانگزامیک اسید می‌تواند به توقف خونریزی کمک کند.
- اگر شرایطی دارید که باعث خونریزی بیشتر از حد معمول می‌شود مثل مشکلات انعقادی و بیماران هوفیلی یعنی افرادی که مبتلا به کمبود فاکتورهای انعقادی VIII یا IX هستند، ممکن است لازم باشد چند روز قبل از انجام جراحی دندان یا عمل جراحی دیگر ترانگزامیک اسید مصرف کنید.
- در صورت داشتن شرایطی که باعث تورم زیر پوستی (آنژیوادم ارثی) می‌شود، ترانکسامیک اسید می‌تواند کمک کند.
نکات کلیدی در مصرف ترانگزامیک اسید
- اکثر افراد هنگام مصرف قرص یا مایع ترانگزامیک اسید هیچ عارضه‌ای ندارند.
- معمولاً ترانگزامیک اسید را 3 بار در روز و به مدت چند روز در هر نوبت مصرف می‌کنید.
- ممکن است تا 24 ساعت طول بکشد تا دارو به طور کامل عمل کند.
- می‌توانید قرص‌ها یا مایعات را با یا بدون غذا مصرف کنید.
- اگر قرص ضد بارداری ترکیبی مصرف می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید، زیرا در این حالت خطر ابتلا به DVT (ترومبوز ورید عمقی) با ترانگزامیک اسید افزایش می یابد.
- در صورت استفاده از شکل تزریقی ترانگزامیک اسید باید با سرعت پایین انجام شود تا افت فشار خون ندهد.
- در صورت نیاز به استفاده طولانی مدت از ترانگزامیک اسید به صورت دوره‌ای آزمایشات کبدی و معاینه چشم انجام دهید.
موارد منع مصرف ترانگزامیک اسید
بیشتر بزرگسالان و کودکان در هر سنی می‌توانند داروی ترانگزامیک اسید را مصرف کنند. اما کسانی که بهتر است از ترانگزامیک اسید استفاده نکنند عبارت‌اند از:
- سابقه حساسیت و واکنش آلرژیک به ترانگزامیک اسید یا هر داروی دیگری
- سابقه لخته خون در ورید (ترومبوز ورید عمقی یا DVT) یا در ریه‌ها (آمبولی ریه)
- سابقه مشکلات انعقاد خون و تشکیل لخته داخل عروقی
- سابقه صرع
- مشکلات کلیوی
- بارداری یا در تلاش برای باردار شدن زیرا این دارو می‌تواند باعث مرگ یا نقص عضو جنین گردد.
- پریودهای نامنظم
- سابقه خونریزی زیر عنکبوتیه
- بیماران مبتلا به نقص دید رنگی
- خون در ادرار یا هماتوری شدید (در صورت احتمال انسداد میز راه دارو نباید مصرف شود)
عوارض جانبی ترانگزامیک اسید
هیچ عارضه جانبی رایجی در مصرف قرص ترانگزامیک اسید، مایع یا دهانشویه وجود ندارد و ممکن است گاهی به صورت خفیف باعث تهوع، استفراغ شود.
عوارض جانبی جدی نادر است و در کمتر از 1 در 1000 نفر رخ می‌دهد. اگر هر یک از علایم زیر را تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید:
- با بینایی خود مشکل پیدا کردید
- یکی از پاها یا بازوهای شما دردناک، متورم، قرمز و در لمس گرم است که ممکن است نشانه لخته شدن خون باشد.
- با تزریق سریع وریدی آن مواردی از تلو تلو خوردن گزارش شده است.
تداخلات دارویی ترانگزامیک اسید
ترانگزامیک اسید را می‌توان با اکثر داروها مصرف کرد و تداخلات دارویی چندانی ندارد.
با این حال، اگر از قرص‌های ضد بارداری ترکیبی استفاده می‌کنید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید، زیرا اگر ترانگزامیک اسید نیز مصرف کنید، ممکن است خطر لخته شدن خون افزایش یابد.
آیا می‌توان از ترانگزامیک اسید را برای مدت طولانی مصرف کرد؟
اگر خونریزی بینی منظم یا پریودهای شدید دارید، می‌توانید ترانگزامیک اسید را طولانی مدت، طی چند ماه یا چند سال مصرف کنید. اما معمولا آن را فقط برای چند روز یا یک هفته در زمانی که خونریزی مشکل ساز است مصرف می‌کنید.
آیا داروهای مشابه ترانگزامیک اسید وجود دارد؟
داروهای دیگری نیز وجود دارد که برای جلوگیری از خونریزی استفاده می‌شوند. با این حال، آنها مانند اسید ترانگزامیک عمل نمی‌کنند.
اتامسیلات (Etamsylate) را می‌توان برای پریودهای سنگین تجویز کرد، اما ممکن است به اندازه ترانکسامیک اسید موثر نباشد و به عنوان دارو در بریتانیا مجوز ندارد.
دسموپرسین (Desmopressin) برای خونریزی‌های شدید در صورت ابتلا به هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند استفاده می‌شود، شرایطی که می‌تواند باعث خونریزی راحت‌تر شود.
آیا ترانگزامیک اسید برای تغییر رنگ پوست قابل استفاده است؟
ترانگزامیک اسید برای درمان تغییر رنگ پوست در افراد مبتلا به افزایش لک پوستی یا هایپرپیگمانتاسیون (ملاسما) آزمایش شده است.
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ترانگزامیک اسید می‌تواند هایپرپیگمانتاسیون ناشی از اشعه UV خورشید را معکوس کند. این به این دلیل است که ترانگزامیک اسید اتصال پلاسمینوژن به کراتینوسیت‌ها را مهار می‌کند که به نوبه خود باعث کاهش فعالیت ملانوسیت تیروزیناز و در نتیجه کاهش اسید آراشیدونیک و پروستاگلاندین‌ها می‌شود.
اما این مورد هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
آیا ترانگزامیک اسید بر داروهای پیشگیری از بارداری تأثیر می‌گذارد؟
ترانگزامیک اسید روی هیچ نوع روش پیشگیری از بارداری از جمله قرص‌های ترکیبی یا پیشگیری اضطراری تاثیر نمی‌گذارد.
با این حال، اگر از قرص ترکیبی استفاده می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. اگر ترانگزامیک اسید نیز مصرف کنید، ممکن است خطر ترومبوز (لخته شدن خون در داخل ورید) افزایش یابد.
دیدگاهتان را بنویسید