اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADD/ADHD) چیست؟
اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADD/ADHD) یکی از شایعترین اختلالات عصبی رشدی دوران کودکی است. این بیماری معمولاً برای اولین بار در دوران کودکی تشخیص داده میشود و اغلب تا بزرگسالی نیز ادامه مییابد. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در توجه و کنترل رفتارهای تکانشی مشکل داشته باشند (ممکن است بدون فکر کردن به نتیجه، عمل کنند) و یا بیش از حد فعال باشند.
علائم و نشانهها
طبیعی است که کودکان در زمانهای مختلف در تمرکز و رفتار با مشکل مواجه شوند، اما این رفتارها در کودکان مبتلا به ADHD از بین نمیروند. علائم معمولا ادامه مییابد، میتواند شدید باشد و میتواند در مدرسه، خانه یا با دوستان مشکل ایجاد کند. کودک مبتلا به ADHD برخی از علائم زیر را نشان میدهد:
- زیاد رویاپردازی میکند.
- چیزهای زیادی را فراموش میکند یا از گم میکند.
- دست و پای خود را زیاد تکان میدهد یا بی قرار است.
- زیاد حرف میزند.
- بی دقتیهای زیادی دارد و یا ریسکهای غیر ضروری انجام میدهد.
- مقاومت در برابر وسوسههای مختلف برایش سخت است.
- در نوبت گرفتن و در صف ماندن مشکل دارد.
- در کنار آمدن با دیگران مشکل دارد.
انواع اختلال کمبود توجه/بیش فعالی
در کتابهای روانشناسی این اختلال را بر اساس علایم آن تقسیم بندی کردهاند و بیان کردهاند که بسته به اینکه کدام نوع علائم در فرد قویتر است، سه نوع مختلف از این اختلال وجود دارد از جمله:
- نوع بیتوجهی
سازماندهی یا تکمیل یک کار، توجه به جزئیات یا پیروی از دستورالعملها یا مکالمات برای این فرد سخت است. فرد به راحتی حواسش پرت میشود یا جزئیات کارهای روزمره را فراموش میکند. - نوع بیش فعال-تکانشی
فرد بیقرار میشود و زیاد صحبت میکند. نشستن طولانی مدت برایش سخت است (مثلاً برای صرف غذا یا در حین انجام تکالیف مدرسه). کودکان کوچکتر ممکن است به طور مداوم بدوند یا بپرند. فرد احساس بیقراری میکند و رفتار عجولانه و بی فکر از خود نشان میدهد. شخصی که عجول است ممکن است حرفهای دیگران را زیاد قطع کند، چیزهایی را از مردم بگیرد یا در زمان نامناسب صحبت کند. برای این افراد سخت است که منتظر نوبت خود بمانند یا به دستورات گوش دهند. فردی که عجول است ممکن است بیش از دیگران تصادفات و جراحات داشته باشد. - نوع ترکیبی
علائم دو نوع فوق به یک اندازه در فرد وجود دارد.
توجه داشته باشید که علائم ممکن است در طول زمان تغییر کنند.
اگر به انواع این اختلال و توضیحاتی که داده شد توجه کنید، میبینید که احتمالا بسیاری از این علائم را شما نیز دارید!! بنابراین از نظر من، اینگونه تقسیم بندی و تشخیص بر اساس این عوامل، نمیتواند به هیچ عنوان دقیق باشد، به ویژه در دنیای امروز و در شرایطی که انواع محرکهای بیرونی برای از بین رفتن تمرکز فراهم است.
البته این نظر شخصی من است و بر اساس مشاهداتم از بیمارانم و مطالعاتی که کردهام. اگر نظر شما هم به من نزدیک است میتوانید با کلیک روی این لینک، درمانهای طبیعی این اختلال را مطالعه کنید و از داروهای شیمیایی که عوارض بسیاری دارند، پرهیز کنید.
علل اختلال کمبود توجه/بیش فعالی
علل و عوامل خطر ADHD ناشناخته است، اما تحقیقات فعلی نشان میدهد که ژنتیک نقش مهمی را در ابتلا به آن ایفا میکند. علاوه بر ژنتیک، دانشمندان در حال مطالعه سایر علل احتمالی و عوامل خطر این بیماری هستند، از جمله:
- آسیب مغزی
- قرار گرفتن در معرض خطرات محیطی (مانند سرب) در دوران بارداری یا در سنین پایین
- مصرف الکل و تنباکو در دوران بارداری
- زایمان زودرس
- وزن کم هنگام تولد
مطالعات بیان میکنند که ADHD ناشی از خوردن بیش از حد قند، تماشای بیش از حد تلویزیون، فرزندپروری، یا عوامل اجتماعی و محیطی مانند فقر یا هرج و مرج خانوادگی نیست، اما بسیاری از این عوامل میتوانند علائم را بدتر کنند.
تشخیص اختلال کمبود توجه/بیش فعالی
تصمیم گیری در مورد اینکه آیا کودکی مبتلا به ADHD است یا خیر، فرآیندی با چندین مرحله است. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص ADHD وجود ندارد و بسیاری از مشکلات دیگر مانند اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و انواع خاصی از ناتوانیهای یادگیری نیز میتوانند علائم مشابهی داشته باشند.
تشخیص ADHD معمولاً شامل چک لیستی برای ارزیابی علائم ADHD و گرفتن سابقه کودک از والدین، معلمان و گاهی اوقات از خود کودک است.
درمانهای اختلال کمبود توجه/بیش فعالی
در بیشتر موارد، درمان ADHD ترکیبی از رفتار درمانی و دارو درمانیست. برای کودکان پیش دبستانی (۴ تا ۵ ساله) مبتلا به ADHD، رفتار درمانی، به ویژه آموزش والدین، به عنوان اولین خط درمان قبل از دادن دارو توصیه میشود.
اینکه چه درمانی برای کودک بهتر است، به کودک و خانواده او بستگی دارد. برنامههای درمانی خوب شامل نظارت دقیق، پیگیری، و ایجاد تغییرات در صورت نیاز در طول مسیر خواهد بود.
مدیریت علائم
علاوه بر رفتاردرمانی و دارو درمانی، داشتن یک سبک زندگی سالم میتواند مقابله با علائم ADHD را برای کودکان آسانتر کند، رفتارهای سالم از جمله:
- عادات غذایی سالم مانند مصرف مقدار زیادی سبزیجات
- انجام فعالیت بدنی روزانه
- محدود کردن مدت زمان نمایش روزانه تلویزیون، استفاده از رایانه، موبایل و سایر لوازم الکترونیکی
- داشتن میزان خواب توصیه شده در هر شب بر اساس سن
ADHD در بزرگسالان
ADHD میتواند تا بزرگسالی ادامه یابد. برخی از بزرگسالان با ADHD هرگز تشخیص داده نشدهاند. علائم این بیماری معمولا میتواند باعث ایجاد مشکل در محل کار، خانه یا روابط افراد شود.
نکته مهم این است کع علائم بیماری ADHD در سنین بالاتر متفاوت است، به عنوان مثال، بیش فعالی ممکن است به شکل بی قراری شدید ظاهر شود. هنگامی که نیازهای بزرگسالی افزایش مییابد، علائم نیز میتوانند شدیدتر شوند.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
دیدگاهتان را بنویسید