علل و درمان یبوست در کودکان

یبوست در کودکان معمولاً عملکردی است یعنی در نتیجه احتباس مدفوع و خودداری کودک از دفع در زمان احساس نیاز به دفع. یبوست در کودکان معمولا جدی نیست. با این حال، یبوست مزمن ممکن است منجر به عوارضی شود یا نشانه یک بیماری زمینه ای باشد. 

 

 

 

سوالی که مطرح می شود این است که چه زمانی نیاز کودک خود را برای بررسی یبوست به مطب پزشک ببریم؟

اگر یبوست بیش از دو هفته طول کشید یا با موارد زیر همراه بود، کودک خود را نزد پزشک ببرید:

تب

ناتوانی در غذا خوردن

خون در مدفوع

تورم شکم

کاهش وزن

درد هنگام اجابت مزاج

خروج قسمتی از روده از مقعد (پرولپس رکتوم)

بعضی بیماری های مزمن در اطفال می توانند باعث یبوست شوند، مانند بیماری هیرشپرونگ، انسداد کاذب روده، ناهنجاری نخاع، کم‌کاری تیروئید، دیابت بی‌مزه، فیبروز کیستیک و آنتروپاتی یا ناهنجاری مادرزادی آنورکتال.

درمان یبوست در اطفال

بسته به شرایط، پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را توصیه کند:

 

۱. مکمل های فیبر بدون نیاز به نسخه یا نرم کننده های مدفوع. اگر فرزند شما فیبر زیادی در رژیم غذایی خود دریافت نمی کند، افزودن یک مکمل فیبری، مانند متاموسیل یا سیتروسل، ممکن است کمک کننده باشد. با این حال، کودک شما باید روزانه حداقل ۳۲ اونس (حدود ۱ لیتر) آب بنوشد تا این محصولات خوب عمل کنند. با پزشک مشورت کنید تا دوز مناسب این داروها را بر اساس سن و وزن کودکتان مشخص کند.

 

۲. شیاف گلیسیرین می تواند برای نرم کردن مدفوع در کودکانی که نمی توانند قرص ها را قورت دهند استفاده شود. 

 

۳. ملین یا تنقیه. اگر تجمع مواد دفعی باعث انسداد روده شود، پزشک ممکن است یک ملین یا تنقیه را برای رفع انسداد پیشنهاد کند. به عنوان مثال می توان به پلی اتیلن گلیکول و روغن معدنی اشاره کرد.

 

توجه: هرگز بدون دستور پزشک و توصیه دوز مناسب به کودک ملین یا تنقیه ندهید.

 

۴. تنقیه بیمارستانی. گاهی ممکن است کودک به قدری یبوست شدید داشته باشد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای مدت کوتاهی داشته باشد تا تنقیه قوی تری به او داده شود که روده را پاک کند.

 

۵. طب جایگزین

علاوه بر تغییر در رژیم غذایی و روتین، روش‌های جایگزین مختلف ممکن است به رفع یبوست در کودکان کمک کند:

ماساژ دادن. ماساژ آرام شکم فرزندتان ممکن است ماهیچه هایی را که از مثانه و روده حمایت می کنند شل کند و به تقویت فعالیت روده کمک کند.

طب سوزنی. اگر کودک شما درد شکمی مرتبط با یبوست داشته باشد، این درمان ممکن است کمک کند.

 

 

 

 

 

 

 

 در این قسمت درمان یبوست اطفال به تفصیل آورده شده:

 

درمان یبوست عملکردی شامل تخلیه مدفوع با استفاده از داروهای خوراکی یا مقعدی است. پلی اتیلن گلیکول موثر و به خوبی قابل تحمل است، اما تعدادی جایگزین در دسترس است. پس از رفع یبوست، ممکن است یک برنامه برای جلوگیری از عود برای ماه ها تا سال ها مورد نیاز باشد. داروهای نگهدارنده شامل روغن معدنی، لاکتولوز، شیر منیزیم MOM، پودر پلی اتیلن گلیکول و سوربیتول است. آموزش خانواده و در صورت امکان کودک در بهبود یبوست عملکردی مؤثر است. آموزش رفتاری پاسخ به درمان را بهبود می بخشد. از آنجایی که شیر گاو ممکن است باعث ایجاد یبوست در برخی کودکان شود، ممکن است عدم مصرف شیر به صورت موقتی و مشاهره نتیجه در نظر گرفته شود. افزودن فیبر به رژیم غذایی ممکن است یبوست را بهبود بخشد. علیرغم درمان، تنها ۵۰ تا ۷۰ درصد از کودکان مبتلا به یبوست عملکردی بهبود طولانی مدت را نشان می دهند.

موارد پیشنهادی برای رفع یبوست در نوزادان و کودکان مبتلا به یبوست عملکردی:

شیرخواران کمتر از ۱ سال: 

۱. شیاف گلیسیرین (بی خطر)

۲. تنقیه که در صورت نیاز، اولین تنقیه باید در مطب پزشک انجام شود.

کودکان (۱ سال به بالا)

در صورت نیاز به تخلیه سریع:

تنقیه

تنقیه با روغن معدنی

برای تجمعات زیاد مدفوع، یک تا سه ساعت پس از تنقیه روغن معدنی، تنقیه نرمال سالین یا فسفات انجام دهید.

تنقیه با نرمال سالین

تنقیه با فسفات هیپرتونیک

خطر هیپرفسفاتمی، هیپوکالمی و هیپوکلسمی، به ویژه در کودکان مبتلا به بیماری هیرشپرونگ یا نارسایی کلیوی وجود دارد، یا اگر محلول فسفات هیپرتونیک باقی بماند.

برخی از کارشناسان تنقیه فسفاته را برای کودکان کمتر از 4 سال توصیه نمی کنند. برخی دیگر تنقیه را برای کودکان کمتر از 2 سال توصیه نمی کنند.

تنقیه با شیر و شیره

برای تجمعاتی که به سختی پاک می شوند استفاده می شود

 

درمان ترکیبی: تنقیه، شیاف و ملین خوراکی

روز 1: تنقیه هر 12 تا 24 ساعت

روز 2: شیاف بیزاکودیل (10 میلی گرم) هر 12 تا 24 ساعت

روز 3: قرص بیزاکودیل (5 میلی گرم) هر 12 تا 24 ساعت

در صورت لزوم سیکل سه روزه را یک یا دو بار تکرار کنید.

محلول الکترولیت پلی اتیلن گلیکول خوراکی یا از طریق لوله بینی به معده: 25 میلی لیتر (0.8 اونس) بر کیلوگرم در ساعت (حداکثر: 1000 میلی لیتر [33.3 اونس] در ساعت) به مدت چهار ساعت

تجویز معمولاً مستلزم بستری شدن در بیمارستان و استفاده از لوله بینی معده است.

تخلیه آهسته تر

۱. روغن معدنی خوراکی با دوز بالا: 15 تا 30 میلی لیتر (0.5 تا 1.0 اونس) در هر سال سن کودک در روز (حداکثر: 240 میلی لیتر [8 اونس]) برای سه یا چهار روز

۲. سنا خوراکی: 15 میلی لیتر هر 12 ساعت برای سه نوبت

ممکن است تا دوز دو یا سه خروجی مشاهده نشود

۳. سیترات منیزیم خوراکی: 1 اونس در هر سال سن کودک در روز (حداکثر: 300 میلی لیتر [10 اونس]) برای دو یا سه روز

داروهای نگهدارنده 

داروهای خوراکی

۱. روان کننده ها مثل روغن معدنی: 1 تا 3 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم در روز یک بار در روز یا در دوزهای منقسم دو بار در روز تجویز می شود

سرد کنید یا با آبمیوه بخورید.

۲. ملین های اسمزی

لاکتولوز (غلظت: 10 گرم در 15 میلی لیتر): 1 تا 3 میلی لیتر در هر کیلوگرم در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز تجویز می شود.

هیدروکسید منیزیم (شیر منیزیا؛ غلظت: 400 میلی گرم در 5 میلی لیتر): 1 تا 3 میلی لیتر در هر کیلوگرم در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز تجویز می شود.

هیدروکسید منیزیم (غلظت: 800 میلی‌گرم در 5 میلی‌لیتر): 0.5 میلی‌لیتر بر کیلوگرم در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز

پودر پلی اتیلن گلیکول (17 گرم در هر 240 میلی لیتر آب یا آب میوه): 1 گرم در هر کیلوگرم در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز (تقریباً 15 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم در روز)

دوز را در فواصل سه روزه کاهش دهید تا به قوام مدفوع لطیف دست یابید.

محلول ممکن است از قبل برای تجویز در طی یک تا دو روز آماده شود.

سوربیتول: 1 تا 3 میلی لیتر در هر کیلوگرم در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز تجویز می شود

۳. محرک های تخلیه مدفوع

این داروها انقباضات عضلانی کولون و رکتوم را بهبود می بخشند

نکته: فقط استفاده کوتاه مدت

 

شربت سنا (8.8 گرم سنوزید در هر 5 میلی لیتر)

سن دو تا شش سالگی: 2.5 تا 7.5 میلی لیتر در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز تجویز می شود

سن 6 تا 12 سال: 5 تا 15 میلی لیتر در روز در دوزهای منقسم دو بار در روز تجویز می شود

بیزاکودیل (قرص 5 میلی گرم): یک تا سه قرص یک یا دو بار در روز تجویز می شود

تجویز رکتال

۱. شیاف گلیسیرین

بدون عوارض جانبی

۲. شیاف بیزاکودیل (10 میلی گرم): یک دوم تا یک شیاف یک یا دو بار در روز تجویز می شود.

بسته به شرایط کودکتان، پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را توصیه کند:

۱. مکمل های فیبری بدون نیاز به نسخه یا نرم کننده های مدفوع.

اگر فرزند شما فیبر زیادی در رژیم غذایی خود دریافت نمی کند، افزودن یک مکمل فیبر، مانند متاموسیل (محصول متاموسیل حاوی فیبر پسیلیوم است. پسیلیوم (Psyllium) از گیاهی با نام اسفرزه با نام علمی Plantago ovata یا بارهنگ تخم مرغی می آید. این فیبر نامحلول، دست نخورده از دستگاه گوارش عبور کرد.) یا سیتروسل (داروی سیتروسل تنها فیبر محلول دارد. این فیبر در آب حل شده و بافتی غلیظ و ژلی ایجاد می کند.)، ممکن است کمک کننده باشد. با این حال، کودک شما باید روزانه حداقل حدود 1 لیتر آب بنوشد تا این محصولات خوب عمل کنند. با پزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب برای سن و وزن کودک خود را بیابید.

 

شیاف گلیسیرین می تواند برای نرم کردن مدفوع در کودکانی که نمی توانند قرص ها را قورت دهند استفاده شود. در مورد روش صحیح استفاده از این محصولات با پزشک خود صحبت کنید.

 

۲. ملین یا تنقیه. 

اگر تجمع مواد مدفوع باعث انسداد شود، متخصص اطفال ممکن است یک ملین یا تنقیه را برای کمک به رفع انسداد پیشنهاد کند. به عنوان مثال می توان به پلی اتیلن گلیکول (GlycoLax، MiraLax و غیره) و روغن های معدنی اشاره کرد.

هرگز بدون دستور پزشک به کودک ملین یا تنقیه ندهید.

 

۳. انما (تنقیه) بیمارستانی. 

گاهی ممکن است کودک به قدری یبوست شدید داشته باشد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای مدت کوتاهی داشته باشد تا تنقیه قوی تری به او داده شود که روده را پاک کند .

 

 

 

درمان های جایگزین

علاوه بر تغییر در رژیم غذایی و روتین، روش های مختلف جایگزین ممکن است به رفع یبوست در کودکان کمک کند:

ماساژ. ماساژ آرام شکم فرزندتان ممکن است ماهیچه هایی را که از مثانه و روده حمایت می کنند شل کند و به تقویت فعالیت روده کمک کند.

طب سوزنی. این طب سنتی چینی شامل وارد کردن و دستکاری سوزن های ظریف در قسمت های مختلف بدن است. اگر کودک شما درد شکمی مرتبط با یبوست داشته باشد، درمان ممکن است کمک کند.

 

 

چه کارهایی قبل از رفتن پیش پزشک می توانید انجام دهید؟

چندین کار وجود دارد که می توانید انجام دهید که ممکن است به رفع یبوست فرزندتان قبل از ملاقات با پزشک کمک کند، به عنوان مثال:

 

۱. به فرزندتان آب آلو بدهید. اگر کودک شما طعم آن را دوست ندارد، می توان آب آلو را با آب میوه های دیگر (مانند آب سیب) مخلوط کرد. همچنین مهم است که مطمئن شوید کودکتان آب کافی می نوشد.

۲. مصرف غذاهای یبوست آور را کاهش دهید. مانند شیر و پنیر.

۳. در صورت امکان فرزندتان را به پیاده روی یا دویدن ببرید. فعالیت بدنی منظم می تواند حرکات روده را تشویق کند.