چرا پایین آوردن سطح کورتیزول دشوار است؟

کورتیزول چیست؟

کورتیزول یک هورمون استرس است که در غده فوق کلیوی ساخته می شود. کورتیزول به استرس واکنش نشان می دهد و به سازگاری بدن با شرایط استرس زا کمک می کند.
در تصویر مقابل غدد فوق کلیوی را مشاهده میکنید که هرکدام بالای کلیه ها قرار دارند.
قسمت بیرونی این غده تماماً بافت غده ای است و کورتیزول توسط قسمت بیرونی ساخته می شود. داخل غده تماماً بافت عصبی است و انتقال دهنده های عصبی می سازد. انتقال دهنده های عصبی در واقع مانند هورمون ها هستند زیرا آنها ارتباط را از طریق سیستم عصبی منتقل می کنند و هورمون ها از طریق خون این کار را انجام میدهند.
کورتیزول توسط قسمت خارجی غدد ساخته می شود و قسمت داخلی آدرنالین میسازد. آدرنالین و کورتیزول هر دو هورمون استرس هستند.

کورتیزول هورمونی است که به استرس واکنش نشان می دهد و بدن را با شرایط استرس سازگار می کند. آدرنالین هم همینطور است.
مثلاً اگر با ببر مواجه شده اید، ضربان قلب بالا می‌رود، جریان خون به ماهیچه‌ها بیشتر میشود، مغزی بسیار بیدار و بیش از حد آگاه و هشیار میشود و فشار خون بالاتر میرود. اما عملکردهایی مثل هضم یا تولید مثل متوقف میشود.

بسیاری از مردم تحت استرس هستند و به نظر می‌رسد که نمی توانند از شر آن خلاص شده و کورتیزول را خاموش کنند و این در درجه اول به این دلیل است که غده فوق کلیوی فقط یک کلید روشن دارد.
تقریباً در ۱۰۰٪ مواقع، بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، ام اس، لوپوس و … پس از یک رویداد استرسی اتفاق می افتند. استرس هایی مثل مرگ فردی نزدیک در زندگی، طلاق، یا هر استرس روحی دیگری.
چرا این اتفاق میافتد؟
زیرا استرس های روحی فشار شدیدی بر غدد فوق کلیوی می آورد و حتی بیشتر از یک استرس فیزیکی به بدن شوک وارد می کند. چیزی که بسیاری از مردم نمی‌دانند این است که وقتی استرس را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند، فکر می‌کنند با پشت سر گذاشتن آن، استرس از بین می‌رود.
اما چنین نیست. تاثیر استرس در طول زمان در بدن تجمعی است و وقتی افراد استرس را تجربه می کنند (با وجود اینکه بعد از مدتی کاهش یابد)، شروع به تجمع در داخل بدن می کند زیرا غده فوق کلیوی فقط کلید “روشن” دارد.

چه زمانی میتوانید متوجه شوید که غدد آدرنال شما تحت فشار زیادی هستند؟

شما می توانید آن را به صورت ذهنی فقط در مورد میزان تحمل استرس و نحوه مقابله با استرس احساس کنید. اگر نمی توانید استرس را تحمل کنید و همه چیز به راحتی به سراغ شما می آید، به راحتی شما را تحریک می کند، پس می دانیم که غدد آدرنال در معرض خطر هستند.

پاسخ جنگ یا گریز

در برابر انواع استرس ها بدن وارد حالت جنگ یا گریز میشود، که یک حالت استرس است. بسیاری از مردم به علت استرس های مداوم و استرس هاس گذشته در این حالت گیر کرده اند. استرس ها انواع مختلفی دارند از جمله: تغییر هورمون ها، یائسگی، استرس های فیزیکی (مثل رژیم های غذایی سنگین، تصادفات و …)، استرس روحی و … .
در این حالت چه اتفاقی می افتد؟
هورمون‌های استرس (مثل کورتیزول) به دلیل استرس های قدیمی که دیده نمیشوند، خیلی بالا هستند و اینها را نمی‌توان در آزمایش‌های خون پیدا کرد، اما ممکن است نتایج آن را به صورت فشار خون بالا و ضربان نبض بالا دید.

برای تشخیص میزان فضاری که روی غدد آدرنال است، وقتی به مردم نگاه می کنیم به دو چیز باید دقت کنیم:
یکی اینکه چقدر استرس در بدن دارند و دوم اینکه چقدر ذخیره سلامتی یا ریکاوری دارند و هر دو قسمت نیاز به اندازه گیری دارند.
من متوجه می شوم که وقتی فردی برای مدت طولانی در استرس باشد، ذخیره سلامتی خود، بهبودی و ذخیره خود را برای بازگشت و ریکاوری را از دست می دهد. اگر قدرت ریکاوری خود را از دست بدهید، میزان کمی استرس هم می تواند بر شما تأثیر بدی بگذارد. اما اگر قدرت بهبودی خوبی داشته باشید، استرس آنقدرها شما را آزار نمی دهد.

راه حل چیست و چگونه سطح کورتیزول را کاهش دهیم؟

پایین آوردن سطح کورتیزول با قرص ها و چیزهایی از این قبیل بسیار دشوار است. برای کمک به کاهش سطح کورتیزول، میتوانید به صورت دستی کمک به خاموش کردن کلید کورتیزول کنید.
منظور از دستی چیست؟
سیستم عصبی سمپاتیک روی سطح کورتیزول و آدرنال اثر میگذارند و در مواقع استرس باعث روشن شدن کلید آنها میشوند.
سیستم عصبی دیگری نیز در بدن داریم به نام پاراسمپاتیک، که باعث خاموش شدن سیستم عصبی سمپاتیک میشود و استراحت و هضم غذا را کنترل می کند. (به همین دلیل است که فردی که استرس دارد معمولاً با استراحت و هضم غذا مشکل دارد.)
شما می‌توانید با کمک گرفتن از تکنیک‌های مختلف مثل طب فشاری یا ماساژ در نقاطی که اعصاب پاراسمپاتیک در بدن قرار دارند، اثر آرامش باورنکردنی ایجاد کنید.
شما از این طریق، نه روی غدد فوق کلیوی، بلکه روی سیستم عصبی کار می کنید و سطح کورتیزول را کاهش میدهید.

من یک سری ویدیو را در زیر لیست کردم که می توانید برای دیدن برخی از تکنیک ها روی آنها کلیک کنید. تعداد زیادی از آنها وجود دارد، اما من فقط چند مورد که به خاموش کردن این چرخه سیستم عصبی کمک میکند را آورده ام.

1. ویدیوی طب فشاری۱
2. ویدیوی طب فشاری۲

برای اطالاعات بیشتر در مورد راههای پایین آوردن سطح کورتیزول و تکنیک های ماساژ و طب فشاری، این رشته مقالات را دنبال کنید.