میوکاردیت چیست و چه علایمی دارد؟

میوکاردیت التهاب عضله قلب (میوکارد) است. این التهاب می‌تواند توانایی قلب برای پمپاژ خون را کاهش دهد. میوکاردیت می‌تواند باعث درد قفسه سینه، تنگی نفس و ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی) شود.

میوکاردیت شدید قلب را ضعیف می‌کند به طوری که بقیه بدن خون کافی دریافت نمی‌کند. همچنین در این شرایط ممکن است لخته خونی در قلب ایجاد شده و منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی شود.

علائم میوکاردیت

برخی از افراد مبتلا به میوکاردیت اولیه علائمی ندارند و برخی دیگر علائم خفیفی دارند. اما علائم شایع میوکاردیت عبارت‌اند از:

• درد قفسه سینه
• خستگی
• تورم ساق پا، مچ پاها و پایین‌تر
• ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی)
• تنگی نفس، در هنگام استراحت یا در حین فعالیت
• سبکی سر یا احساس غش کردن
• علائمی شبیه آنفولانزا مانند سردرد، بدن درد، درد مفاصل، تب یا گلودرد

گاهی اوقات، علائم میوکاردیت شدیدتر است مانند حمله قلبی.

میوکاردیت در کودکان

هنگامی که کودکان مبتلا به میوکاردیت می‌شوند، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات تنفسی
• درد قفسه سینه
• غش کردن
• تب
• تنفس سریع و پی در پی
• ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن علائم میوکاردیت با پزشک خود تماس بگیرید. علائم میوکاردیت می‌تواند مانند حمله قلبی به نظر برسد. اگر درد قفسه سینه بدون دلیل، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس دارید، کمک فوری پزشکی دریافت کنید.

اگر علائم شدید دارید، به اورژانس بروید یا برای کمک پزشکی با اورژانس تماس بگیرید.

علل میوکاردیت

میوکاردیت ممکن است در اثر عفونت، برخی داروها و مواد شیمیایی یا شرایطی ایجاد شود که باعث التهاب در سراسر بدن می‌شوند، اما اغلب علت میوکاردیت یافت نمی‌شود.

علل بالقوه میوکاردیت عبارت‌اند از:

۱. ویروس‌ها

بسیاری از ویروس‌ها با میوکاردیت مرتبط هستند، از جمله:

• ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند (آدنوویروس)
• کووید-۱۹
• ویروس هپاتیت B و C
• ویروس پاروویروس، که باعث ایجاد بثورات خفیف و معمولا در کودکان (بیماری پنجم) می‌شود
• ویروس هرپس سیمپلکس
• عفونت های دستگاه گوارش (اکوویروس ها)
• مونونوکلئوز (ویروس اپشتین بار)
• سرخک آلمانی (سرخچه)
• ویروس HIV (ویروسی که باعث ایدز می شود)

۲. باکتری‌ها

باکتری‌هایی که می‌توانند باعث میوکاردیت شوند عبارت‌اند از:

• استافیلوکوک
• استرپتوکوک
• باکتری‌هایی که باعث دیفتری و بیماری لایم می‌شوند

۳. انگل‌ها

انگل‌هایی مانند تریپانوزوما کروزی و توکسوپلاسما می‌توانند باعث میوکاردیت شوند.

۴. قارچ

عفونت قارچی ممکن است باعث میوکاردیت شود، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. موارد مرتبط با میوکاردیت شامل:

• عفونت‌های مخمری مانند کاندیدا
• کپک‌ها مانند آسپرژیلوس
• هیستوپلاسما که اغلب در مدفوع پرندگان یافت می‌شود

۵. علل دیگر میوکاردیت

میوکاردیت همچنین ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

1. برخی داروها یا داروهای غیرقانونی (میوکاردیت ناشی از دارو)
   شامل داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان، آنتی بیوتیک‌ها مانند پنی سیلین و سولفونامیدها، برخی از داروهای ضد تشنج و کوکائین.
2. مواد شیمیایی یا تشعشعات
   قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن و تشعشع گاهی اوقات می‌تواند باعث التهاب عضلات قلب شود.
3. سایر بیماری‌های التهابی
   مانند لوپوس، گرانولوماتوز وگنر، آرتریت سلول غول پیکر و آرتریت تاکایاسو.

عوارض میوکاردیت

معمولا میوکاردیت بدون عوارض دائمی بهبود می‌یابد، اما میوکاردیت شدید می‌تواند برای همیشه به عضله قلب آسیب برساند. عوارض بالقوه میوکاردیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نارسایی قلبی
  میوکاردیت بدون درمان می‌تواند به عضله قلب آسیب برساند به طوری که قلب نتواند خون را به خوبی پمپاژ کند. در موارد شدید، نارسایی قلبی مرتبط با میوکاردیت ممکن است به دستگاه کمکی بطنی یا پیوند قلب نیاز داشته باشد.
• حمله قلبی یا سکته مغزی
  اگر عضله قلب آسیب دیده باشد و نتواند خون را پمپاژ کند، خونی که در قلب جمع می‌شود، می‌تواند لخته ایجاد کند. اگر لخته یکی از شریان‌های قلب (کرونری) را مسدود کند، حمله قلبی ممکن است رخ دهد. اگر لخته خون در قلب به شریان منتهی به مغز برود، سکته مغزی ممکن است رخ دهد.
• ریتم‌های سریع یا نامنظم قلب (آریتمی)
  آسیب به عضله قلب می‌تواند نحوه ضربان قلب را تغییر دهد. برخی از آریتمی‌ها خطر سکته را افزایش می‌دهند.
• مرگ ناگهانی قلب
  برخی از آریتمی‌های جدی می‌توانند باعث توقف ضربان قلب شوند (ایست قلبی ناگهانی) و اگر فورا درمان نشود، کشنده است (مرگ ناگهانی قلبی).

پیشگیری از میوکاردیت

هیچ پیشگیری خاصی برای میوکاردیت وجود ندارد. با این حال، انجام اقداماتی برای جلوگیری از این عفونت می‌تواند کمک کننده باشد:

• از تماس نزدیک با افراد بیمار خودداری کنید. تا زمان بهبودی از افرادی که علائم آنفولانزا یا سایر بیماری‌های تنفسی دارند، دوری کنید. اگر علائم عفونت ویروسی دارید، سعی کنید از تماس با دیگران خودداری کنید.
• دست‌های خود را مرتب بشویید. شستن مکرر دست‌ها یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از گسترش بیماری است.
• از رفتارهای پرخطر پرهیز کنید. برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت میوکارد مرتبط با HIV، رابطه جنسی ایمن داشته باشید و از داروهای غیرقانونی استفاده نکنید.

تشخیص میوکاردیت

تشخیص زودهنگام میوکاردیت برای جلوگیری از آسیب طولانی مدت قلبی مهم است. برای تشخیص میوکاردیت، علاوه بر معاینه فیزیکی توسط پزشک، آزمایش خون و تصویربرداری‌هایی نیز انجام می‌شود. تصویربرداری‌های رادیولوژی می‌توانند به تایید میوکاردیت و تعیین شدت آن کمک کنند.

آزمایشات کمکی برای تشخیص میوکاردیت عبارت‌اند از:

1. آزمایشات خون
   آزمایش خون معمولا برای بررسی علائم حمله قلبی، التهاب و عفونت انجام می‌شود. آزمایش آنزیم‌های قلبی می‌تواند پروتئین‌های مرتبط با آسیب عضله قلب را بررسی کند. آزمایش خون آنتی بادی نیز ممکن است به تعیین اینکه آیا عفونت مرتبط با میوکاردیت دارید یا خیر کمک کند.
2. الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
   این آزمایش سریع و بدون درد نشان می‌دهد که قلب چگونه می‌تپد. پزشک در این تست به دنبال الگوهای مختلف ECG می‌گردد تا تشخیص دهد که آیا ضربان قلب نامنظم دارید (آریتمی).
3. رادیگرافی ساده قفسه سینه (CXR)
   این گرافی اندازه و شکل قلب و ریه‌ها را نشان داده و می‌تواند تشخیص دهد که آیا مایعی در داخل یا اطراف قلب وجود دارد که ممکن است با نارسایی قلبی مرتبط باشد.
4. MRI قلب
   MRI قلب اندازه، شکل و ساختار قلب را نشان می‌دهد و می‌تواند علائم التهاب عضله قلب را نشان دهد.
5. اکوکاردیوگرافی
   امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب تپنده ایجاد می‌کنند. اکوکاردیوگرام می‌تواند اندازه قلب و میزان جریان خون در قلب و دریچه‌های قلب را نشان دهد. اکوکاردیوگرام می‌تواند به تعیین وجود مایع در اطراف قلب کمک کند.
6. کاتتریزاسیون قلب و بیوپسی عضله قلب
   پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق یک رگ خونی در بازو یا کشاله ران به یک شریان در قلب می‌فرستد. رنگ از طریق کاتتر جریان می‌یابد تا به عروق قلب (کرونری) کمک کند تا در اشعه ایکس واضح تر نشان داده شوند.
   در بیوپسی قلبی، نمونه کوچکی از بافت عضله قلب گرفته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا از نظر التهاب یا عفونت بررسی شود.

درمان میوکاردیت

اغلب، میوکاردیت خود به خود یا با درمان بهبود می‌یابد. درمان میوکاردیت بر علت و علائم آن مانند نارسایی قلبی متمرکز است و به درمان‌های دارویی و گاهی جراحی نیاز دارد.

۱. درمان دارویی میوکاردیت

افراد مبتلا به میوکاردیت خفیف ممکن است فقط به استراحت و دارو نیاز داشته باشند. داروهای درمان میوکاردیت شامل موارد زیر می‌شوند:

• کورتیکواستروئیدها
• داروهای قلبی مانند دیورتیک ها، بتابلاکرها، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs).
• داروهایی برای درمان بیماری‌های مزمن
  گاهی اوقات بیماری دیگری مانند لوپوس باعث میوکاردیت می‌شود. درمان بیماری زمینه‌ای ممکن است به کاهش التهاب عضله قلب کمک کند.

برخی از افراد مبتلا به میوکاردیت ممکن است فقط برای چند ماه به دارو نیاز داشته باشند و سپس به طور کامل بهبودی یابند. برخی دیگر ممکن است آسیب طولانی مدت و دائمی قلبی داشته باشند که نیاز به درمان مادام العمر دارد.

انجام معاینات منظم پس از تشخیص میوکاردیت برای بررسی عوارض احتمالی بسیار مهم است.

۲. درمان‌های جراحی

اگر میوکاردیت شدید دارید، به درمان تهاجمی نیاز خواهید داشت که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای داخل وریدی (IV)
• دستگاه کمک بطنی (VAD)
• پمپ بالون داخل آئورت
• اکسیژن رسانی غشای خارج بدنی (ECMO)
• گاهی حتی پیوند قلب