ادم ریوی چیست و چه علائمی دارد؟

ادم ریوی تجمع غیر طبیعی مایع در ریه‌هاست. تجمع مایعات در ریه می‌تواند منجر به تنگی نفس، سرفه، خس‌خس سینه، احساس فشار در قفسه سینه و مشکل در تنفس شود. ادم ریوی می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.

ادم ریوی در ارتفاع بالا (High altitude pulmonary edema) چیست؟

ادم ریوی در ارتفاع بالا (HAPE) زمانی رخ می‌دهد که در ارتفاعات بالا هستید یا زمانی که به سرعت از کوه بالا می‌روید (صعود می‌کنید). HAPE یک نوع شدید بیماری ارتفاع است (همچنین به عنوان بیماری کوه نیز شناخته می‌شود)، که به دلیل پایین بودن سطح اکسیژن در ارتفاعات رخ می‌دهد.

HAPE می‌تواند شما را خسته و ضعیف کند و همچنین دچار تنگی نفس کند. می‌تواند باعث سرفه و گرفتگی قفسه سینه شود. HAPE یک اورژانس پزشکی است و می‌تواند تهدید کننده حیات باشد. اگر مبتلا به HAPE هستید، باید فوراً از ارتفاع پایین بروید و تحت درمان قرار بگیرید.

تفاوت بین ادم ریوی و پنومونی (ذات الریه) چیست؟

هم ادم ریوی و هم پنومونی شامل تجمع مایع در ریه‌ها هستند. تفاوت در اینجاست که علت ذات الریه عفونت است. عفونت می‌تواند ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشد. این ارگانیسم‌ها می‌توانند باعث شوند که مایع آلوده، کیسه‌های هوایی ریه را پر کند. اما عامل ادم ریوی عفونت نیست و مایعی که در ادم ریوی جمع می‌شود، معمولاً رقیق‌تر و آبکی است.

تفاوت بین ادم ریوی و پلورال افیوژن چیست؟

پلورال افیوژن زمانی رخ می‌دهد که مقادیر غیرطبیعی مایع در خارج از ریه‌ها، یعنی در پلورا که پوششی در اطراف ریه‌هاست، جمع می‌شود. پرده پلور بین ریه‌ها و داخل دیواره قفسه سینه قرار دارد و معمولاً فقط یک لبه نازک مایع در داخل آن وجود دارد. پلورال افیوژن معمولاً به دلیل ذات الریه، نارسایی احتقانی قلب یا سرطان ایجاد می‌شود. در این بیماری برخلاف ادم ریوی، مایع خارج از ریه‌ها قرار می‌گیرد و می‌تواند ریه‌ها را فشرده کند.

ادم ریوی ناشی از شنا چیست؟

ادم ریوی ناشی از شنا زمانی اتفاق می‌افتد که شناگران و غواصان به دلیل ترکیدن مویرگ های ریه دچار آسیب ریوی می‌شوند. در هنگام غواصی، خون از پاها و شکم به ریه‌ها شما فرستاده می‌شود. این خون اضافی باعث افزایش فشار در رگ‌های خونی ریه‌ها شده و از رگ‌ها نشت می‌کنند و مایع به کیسه‌های هوایی می‌رود.

دلایل ادم ریوی 

علل ادم ریوی را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: علل کاردیوژنیک (مربوط به قلب) و غیر مرتبط با قلب.

۱. علل کاردیوژنیک

ادم ریوی کاردیوژنیک به این معنی است که مایعات در ریه‌ها پس از یک مشکل قلبی جمع می‌شوند. شایع‌ترین علت ادم ریوی قلبی، نارسایی احتقانی قلب است. هنگامی که سمت چپ قلب پمپاژ صحیح خون را از دست می‌دهد، خون به رگ‌های خونی در ریه‌ها باز می‌گردد. با افزایش فشار در رگ‌های خونی، مایع به داخل کیسه‌های هوایی در ریه‌ها رانده می‌شود.

نارسایی احتقانی قلب که منجر به ادم ریوی می‌شود، می‌تواند به علت موارد زیر باشد:

• حمله قلبی
• ضعیف شدن عضلات قلب (کاردیومیوپاتی)
• بیماری دریچه‌ای قلب
• فشار خون بالا (فشار خون بالا)
• ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی)
• التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
• مایع در پریکارد، که پوشش اطراف قلب است (افیوژن پریکارد)

۲. علل غیرکاردیوژنیک

ادم ریوی غیرکاردیوژنیک زمانی رخ می‌دهد که سایر بیماری‌ها باعث تجمع مایع در ریه‌ها شوند. این اتفاق به دلیل افزایش جریان خون در ریه‌ها به دلیل مشکلات قلبی ایجاد نمی‌شود و در عوض، رگ‌های خونی در ریه‌ها ملتهب یا زخمی می‌شوند. سپس رگ‌های خونی نشتی پیدا می‌کنند و این مایع به کیسه‌های هوایی می‌رود.

سندرم دیسترس تنفسی بزرگسالان (ARDS) نام رایج دیگری برای ادم ریوی غیرکاردیوژنیک است. در ARDS، التهاب مشکل اصلی است، با دلایلی که عبارت‌اند از:

• پنومونی
• سپسیس (عفونت شدید کل بدن)
• ضربه
• پانکراتیت
• بیماری کبد
• مواد مخدر
• خونریزی یا تورم در مغز (ادم ریوی عصبی)

علائم و نشانه‌های ادم ریوی

ادم ریوی می‌تواند به طور ناگهانی (حاد) ایجاد شود یا به طور مزمن ایجاد شود.

علائم و نشانه‌های ادم ریوی حاد

علائم و نشانه‌های ادم ناگهانی ریه عبارت‌اند از:

• تنگی نفس، به ویژه در هنگام حرکت یا دراز کشیدن
• سرفه خونی یا سرفه مخاط کف آلود
• خس خس سینه.
• نفس نفس زدن برای هوا
• احساس خفگی
• سفتی یا درد قفسه سینه

علائم و نشانه‌های ادم ریوی مزمن

علائم و نشانه‌های ادم ریوی طولانی مدت شامل همان علائم ادم ریوی حاد است، اگرچه علائم ممکن است خفیف‌تر باشند. سایر علائم ادم ریوی مزمن عبارت‌اند از:

• احساس تنگی نفس که شما را بیدار می‌کند
• تنگی نفس هنگام دراز کشیدن
• تورم پاها
• احساس خستگی

تشخیص ادم ریوی

پزشک با معاینه فیزیکی و شنیدن صدای ریه و قلب به تشخیص وجود مایع در ریه‌ها نزدیک می‌شود و موارد زیر را نیز در معاینه فیزیکی بررسی می‌کند:

• افزایش یا کاهش ضربان قلب یا فشار خون.
• افزایش تعداد تنفس.
• صداهای غیر طبیعی قلب
• صداهای ترق یا صدای خس خس و سوت در ریه‌ها.
• تورم بدن
• پوست خاکستری یا مایل به آبی.

تست‌هایی که برای تشخیص ادم ریوی انجام می‌شود

اگر پزشک فکر می‌کند که ممکن است مایعی در ریه‌های شما وجود داشته باشد، آزمایش‌های بیشتری از جمله موارد زیر را نیز انجام می‌دهد:

• شمارش کامل خون (CBC).
• مواد شیمیایی خون.
• پالس اکسیمتری، برای بررسی سطح اکسیژن خون.
• رادیوگرافی قفسه سینه، برای دیدن اینکه آیا مایعی در ریه‌های شما وجود دارد یا خیر.
• اکوکاردیوگرام، سونوگرافی قلب برای بررسی وجود فعالیت غیر طبیعی قلب.
• الکتروکاردیوگرام (EKG)، برای بررسی مشکلات ریتم قلب یا حمله قلبی.
• کاتتریزاسیون قلبی، برای بررسی انسداد در عروق کرونر قلب.

پیشگیری از ادم ریوی

اگر در معرض خطر ادم ریوی هستید، می‌توانید اقدامات لازم را برای مراقبت از خود انجام دهید. این مراحل عبارت‌اند از:

• اگر بیماری قلبی دارید، درمان آن را به دقت دنبال کنید.
• اگر مشکل تنفسی دارید، به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
• سیگار نکشید.
• وزن سالم خود را حفظ کنید.
• اگر در حال برنامه ریزی فعالیت‌هایی مانند کوه نوردی هستید که می‌تواند باعث ادم ریوی شود، نکات مهم را از افراد حرفه‌ای در این زمینه قبل از سفر خود جویا شوید.

درمان ادم ریوی

ادم ریوی یک بیماری جدی است. اگر ادم ریوی حاد دارید، نیاز به درمان فوری دارید و ممکن است نیاز به درمان در اورژانس (ER) یا واحد مراقبت‌های ویژه (ICU) داشته باشید.

برخی از گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:

• دادن اکسیژن از طریق کانولای بینی.
• دادن اکسیژن با دستگاه‌هایی که هوا را از طریق ماسک روی صورت به ریه‌های شما می‌رسانند.
• ونتیلاتورها یا ماسک‌هایی که از طریق لوله‌ای که در نای قرار می‌گیرد، اکسیژن می‌دهند.
• داروهایی که باعث ادرار بیشتر و دفع مایعات می‌شوند یا قلب را تقویت می‌کنند.
• سایر داروها، زمانی که نارسایی احتقانی قلب دلیل ادم ریوی نیست، مانند آنتی بیوتیک‌ها و استروئیدها.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنید؟

ادم ریوی حاد می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر هر یک از علائم زیر را داشتید، فورا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید:

• دشواری در تنفس.
• احساس خفگی.
• تنگی نفس.
• سرفه خونی.
• خس خس سینه یا نفس نفس زدن.
• ضربان قلب تند.
• اضطراب یا بی قراری.
• پوست مایل به آبی یا خاکستری.
• تعرق مفرط.
• سرگیجه یا ضعف.

چه مدت می‌توانید با ادم ریوی زنده بمانید؟

میزان بقا به علت بیماری و سرعت دریافت درمان بستگی دارد. اگر ادم ریوی حاد دارید، نیاز به درمان فوری است.

آیا ادم ریوی می‌تواند باعث مرگ ناگهانی شود؟

اگر فوراً درمان نشوید، موارد شدید ادم ریوی می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.