داروی اسید اورسودوکسی کولیک یا اورسودیول چیست؟

اسید اورسودوکسی کولیک یا اورسودیول (Ursodeoxycholic acid or Ursodiol) یک اسید صفراوی است. این دارو جذب کلسترول را کاهش می‌دهد و برای حل کردن سنگ‌های صفراوی کلسترولی در بیماران به عنوان جایگزینی برای روش‌های جراحی برداشتن سنگ‌های صفراوی استفاده می‌شود.

اورسودیول محصول متابولیسم باکتری‌ها در روده است و یک اسید صفراوی ثانویه در نظر گرفته می‌شود. نوع دیگر اسید صفراوی به نام اسیدهای صفراوی اولیه، از طریق کبد تولید می‌شوند و متعاقباً از طریق مجاری صفراوی به کیسه صفرا رسیده و در آنجا ذخیره می‌شوند.

هنگامی که اسیدهای صفراوی اولیه به روده بزرگ ترشح می‌شوند، می‌توانند توسط باکتری‌های موجود در روده به اسیدهای صفراوی ثانویه تجزیه شوند. هر دو نوع اسیدهای صفراوی اولیه و ثانویه به متابولیسم چربی رژیم غذایی کمک می‌کنند.

اسید اورسودوکسی کولیک با کاهش سرعت جذب کلسترول توسط روده، سطح کلسترول را تنظیم می‌کند و همچنین در تجزیه میسل‌های حاوی کلسترول عمل می‌کند. به دلیل این خاصیت، اسید اورسودوکسی کولیک برای درمان سنگ‌های صفراوی غیر نیازمند جراحی استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد اورسودیول

اسید اورسودوکسی کولیک با تسهیل جریان صفرا از طریق کبد و محافظت از سلول‌های کبدی، سطح آنزیم‌های کبدی را کاهش می‌دهد. اگرچه روند دقیق اثر ursodiol به طور کامل شناخته نشده است، تصور می‌شود که این دارو در صفرا متمرکز شده و با سرکوب سنتز کبدی و ترشح کلسترول و با مهار جذب روده‌ای آن، کلسترول صفراوی را کاهش می‌دهد. کاهش اشباع کلسترول اجازه انحلال تدریجی کلسترول از سنگ‌های صفراوی را می‌دهد و در نهایت منجر به حل شدن آنها می‌شود.

موارد استفاده از اورسودیول

موارد استفاده از آن عبارت‌اند از:

• حل کردن انواع خاصی از سنگ‌های صفراوی
• جلوگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا در بیماران چاق که به سرعت وزن خود را کاهش می‌دهند
• درمان نوع خاصی از بیماری کبدی، به نام کلانژیت صفراوی اولیه
• درمان اختلالات کبدی صفراوی مرتبط با فیبروز کیستیک در بیماران اطفال

نحوه استفاده از این دارو

این دارو را همراه غذا مصرف کنید.

عوارض جانبی مصرف اورسودیول

در بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، عوارض جانبی جدی دیده نمی‌شود. اما برخی از عوارض مصرف این دارو عبارت‌اند از ناراحتی معده، حالت تهوع، اسهال، سرگیجه، کمردرد، ریزش مو یا سرفه. اگر هر یک از این اثرات ماندگار شد یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی جدی از جمله: ضعف، تورم پا، افزایش تشنگی، افزایش ادرار، علائم عفونت مانند گلودردی که از بین نمی‌رود و یا تب، خونریزی آسان و کبودی آسان، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید،

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (مخصوصاً در صورت، زبان وگلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک کمک کنید.

این لیست کاملی از عوارض جانبی احتمالی نیست و اگر متوجه اثرات دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف اورسودیول، اگر به این دارو و یا سایر اسیدهای صفراوی حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. همچنین قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، به ویژه در موارد زیر:

• مشکلات خاص کیسه صفرا و مجرای صفراوی (مانند کوله سیستیت حاد، کلانژیت، انسداد صفراوی، پانکراتیت سنگ کیسه صفرا، فیستول مجاری صفراوی- گوارشی)
• انواع بیماری‌های کبد (مانند آسیت، خونریزی واریس مری، انسفالوپاتی کبدی)

این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. الکل یا ماری جوانا (حشیش)، می‌تواند این را سرگیجه را تشدید کند. بنابراین در زمان مصرف آن رانندگی نکنید یا کاری را که نیاز به هوشیاری دارد انجام ندهید تا زمانی که بتوانید آن را با خیال راحت انجام دهید. مصرف مشروبات الکلی و ماری‌جوانا را در زمان مصرف این دارو محدود کنید.

در دوران بارداری، این دارو باید فقط در صورت نیاز مصرف شود.

در دوران شیردهی، این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود بنابراین قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. این مقاله شامل تمام تداخلات دارویی ممکن نیست اما چند مورد از مهم‌ترین آنها را برای شما آورده‌ام، از جمله: آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم، قرص‌های ضد بارداری، داروهای کلسترول (مانند کلستیرامین، کلوفیبرات، کلستیپول) و استروژن.

مصرف بیش از حد

مصرف بیش از حد تصادفی یا عمدی اورسودوکسی کولیک اسید تا کنون گزارش نشده است. دوزهای اورسودوکسی کولیک اسید در محدوده mg/kg/day ۲۰-۱۶ در تحقیقات توسط بیماران تحمل شده است.

علائم مصرف بیش از حد ممکن است اسهال شدید باشد.

اگر فردی میزان بیش از حد توصیه شده از این دارو را مصرف کرده باشد و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی داشته باشد، باید با اورژانس تماس بگیرید.