علت قند خون پایین (هیپوگلیسمی) در شب‌ها و درمان آن چیست؟

گاهی افراد قند خون طبیعی در روز دارند و شب‌ها دچار علایم قند خون پایین می‌شوند. اگر شما نیز جز این دسته از افراد هستید، ممکن است علایم زیر را تجربه کنید:

• بیدار شدن نیمه شب با سردرد
• تجربه انواع مشکلات خواب
• احساس خستگی روز بعد، به دلیل کیفیت پایین خواب
• تعریق در طول شب، مخصوصاً اطراف گردن
• احساس گرسنگی در شب
• لرزهای شبانه

در این مقاله می‌خواهم در مورد علل این اتفاق و راه حل آن با شما صحبت کنم.

علل هیپوگلیسمی در شب‌ها چیست؟

علت هیپوگلیسمی در افراد دیابتی

معمولاً کسانی که شب‌ها دچار هیپوگلیسمی می‌شوند، افراد دیابتی هستند.

فرد مبتلا به هیپوگلیسمی مقاومت به انسولین دارد. مصرف مزمن کربوهیدرات‌های تصفیه شده و خوردن مکرر باعث افزایش انسولین شده که در طولانی مدت، باعث مقاومت به انسولین می‌شود.

زمانی که علائم هیپوگلیسمی را تجربه می‌کنید، به ندرت قند خون پایین است. با هیپوگلیسمی، ممکن است سطح قند خون طبیعی داشته باشید، اما انسولین بالایی نیز دارید.

جذب گلوکز در سلول‌ها نیز به انسولین وابسته است. هر چه مقاومت به انسولین بیشتر باشد، گلوکز کمتری در سلول‌ها خواهید داشت. به همین دلیل است که شما ممکن است مقادیر طبیعی گلوکز در خون داشته باشید اما مقدار گلوکز کمی در سلول‌ها داشته باشید. این نوع هیپوگلیسمی، هیپوگلیسمی هیپرانسولینمی نامیده می‌شود.

بدترین کاری که می‌توانید برای هیپوگلیسمی انجام دهید، مصرف مکرر وعده های غذایی کوچک یا شکر است. بهترین راه برای خلاص شدن از هیپوگلیسمی این است که بدن خود را به جای شکر برای سوخت، از چربی (اسیدهای چرب و کتون) استفاده کنید.

تعویض منبع سوخت بدن تنها چند روز (بین ۱ تا حداکثر ۳ هفته) طول می‌کشد و برای شرکت در این فرآیند نیازی به انسولین ندارید. تغییر بدن به سوخت چربی همچنین ممکن است به بسیاری از شرایط دیگر مرتبط با مقاومت به انسولین کمک کند.

سوخت چربی برای انرژی بسیار کارآمدتر از شکر است و استرس زیادی را از میتوکندری می‌گیرد. اکثر بیماری‌های غیر عفونی ممکن است مربوط به میتوکندری آسیب دیده باشد. سایر اندام‌ها مانند تیروئید، کبد، قلب و مغز نیز می توانند با سوخت چربی بهتر عمل کنند.

برای تغییر به سوخت چربی و خلاص شدن از هیپوگلیسمی تنها یک کار باید انجام دهید: کربوهیدرات خود را به زیر 50 گرم در روز کاهش دهید.

توجه داشته باشید که گاهی افراد دیابتی به اشتباه، بیش از حد انسولین یا متفورمین مصرف می‌کنند که خود این مورد می‌تواند قند خون آنها را بیش از حد پایین بیاورد. در این شرایط شما باید با پزشک خود در مورد تنظیم داروهای خود صحبت کنید.

علت هیپوگلیسمی در افراد غیر دیابتی

اما ممکن است شما دیابتی نباشید اما شب‌ها دچار هیپوگلیسمی شوید. پزشکی مدن به این حالت وضعیتی به نام سندرم پس از غذای ایدیوپاتیک (Idiopathic Post prandial syndrome) می‌گوید، به این معنی که یک علت ناشناخته برای این علائم بعد از غذا خوردن وجود دارد که در آزمایش خون نشان داده نمی‌شود!!!

من معتقدم این وضعیت نیز در واقع یک مشکل مقاومت به انسولین است، به این معنی که سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم شده و قند نمی‌تواند وارد آنها شود. این اتفاق به نوبه خود باعث کاهش قند در سلول‌های بدن شده و اگر سلول‌ها گرسنه قند باشند، فرد هوس زیاد شیرینی خواهد کرد که می‌تواند وضعیت او را بدتر کند.

درمان هیپوگلیسمی در شب‌ها چیست؟

با توضیحات داده شده، درمان هیپوگلیسمی به معنای درمان مقاومت به انسولین است و شامل مراحل زیر می‌شود.

1. حذف میان وعده
2. کاهش وعده‌های غذایی
   ابتدا از سه وعده غذایی در روز، بدون میان وعده شروع کنید. برای انجام این کار و برای تثبیت قند خود، به مواد غذایی خاصی نیاز دارید.
3. مصرف پتاسیم
   یکی از مهم‌ترین مواد مورد نیاز شما که به تثبیت انسولین کمک می‌کند، پتاسیم است. پتاسیم و انسولین با هم کار می‌کنند. شما می‌توانید آن را به صورت مکمل مصرف کنید، اما من توصیه می‌کنم که آن را از غذاها دریافت کنید.
   سبزیجات بیشترین پتاسیم را به شما می‌دهند. اما، نکته اینجاست، شما به حدود هفت تا ده فنجان سبزیجات در روز نیاز دارید و یا حتی میزان بیشتری سالاد. بهتر این است که سالاد و سبزیجات را قبل از وعده خود مصرف کنید.
4. مصرف پروتئین به میزان متوسط
   قدم بعدی مصرف پروتئین به میزان متوسط (۸۵ تا ۱۷۰ گرم) در هر وعده است، زیرا میزان زیاد پروتئین هم باعث افزایش و تحریک ترشح انسولین می‌شود.
5. مصرف چربی‌های سالم
   شما با مصرف تنها یک تکه گوشت بدون چربی یا یک شیک پروتئینی با سبزیجات، گرسنه خواهید ماند و احساس رضایت از غذا نخواهید داشت. آنچه باید اضافه کنید تا این فرایند درست انجام شود، چربی‌های سالم است، مانند آجیل به اندازه کافی، کره بادام زمینی، کره انواع آجیل‌ها، آووکادو، پنیر بری، یا روغن زیتون در سس سالاد خود و یا کره حیوانی.
   با این کار می‌توانید به راحتی از یک وعده غذایی به وعده بعدی تحمل داشته باشید. اما توجه داشته باشید که مصرف چربی بیش از حد نیز، می‌توانید باعث افزایش انسولین شود و همچنین ممکن است به کیسه صفرا فشار وارد کرده و باعث درد شانه راست و سردرد شوید.
6. پرهیز از غذاهایی که ترشح انسولین را تحریک می‌کنند مانند شکر، پروتئین بیش از حد و مصرف پروتئین با شکر (که در مقایسه با مصرف جداگانه هر کدام از آنها، تاثیر شدیدتری بر انسولین داشته و باعث افزایش شدید آن می‌شود.)

توجه داشته باشید که اگر کسی قند خون پایین داشته باشد، انجام این انتقال از قند خون پایین به نرمال و تا زمانی که بدن به این شیوه عادت کند، گاهی اوقات حدود دو تا سه هفته طول می‌کشد.