آب مروارید (کاتاراکت)، ﻋﻼﺋم، تشخیص و درمان

آب مروارید ناحیه ای متراکم و ابری است که در عدسی چشم ایجاد می شود. این بیماری زمانی شروع می شود که پروتئین های موجود در چشم توده هایی تشکیل می دهند که از ارسال تصاویر واضح به شبکیه توسط عدسی جلوگیری می کند. شبکیه با تبدیل نور (که از طریق عدسی می آید) به سیگنال کار می کند. این سیگنال ها را به عصب بینایی می فرستد، که از این طریق به مغز ارسال شوند.

آب مروارید به آرامی پیشرفت می کند و در نهایت بینایی شما را مختل می کند. ممکن است آب مروارید در هر دو چشم همزمان ایجاد شود، اما معمولاً اینطور نبوده و آن واحد فقط یک سمت را درگیر میگند. آب مروارید در افراد مسن شایع است. به گفته موسسه ملی چشم ایالات متحده، بیش از نیمی از مردم در این کشور تا سن ۸۰ سالگی به آب مروارید مبتلا شده یا تحت عمل جراحی آب مروارید قرار گرفته اند.

علائم آب مروارید

علائم رایج آب مروارید عبارتند از:

• تاری دید
• مشکل دیدن در شب
• دیدن رنگ ها به صورت محو شده
  
• افزایش حساسیت به تابش خیره کننده
• هاله چراغ های اطراف
• دوبینی در چشم آسیب دیده
• نیاز به تغییر مکرر در عینک طبی

علت بیماری آب مروارید چیست؟

چندین علت زمینه‌ای برای ابتلا به  آب مروارید وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

• تولید بیش از حد اکسیدان‌ها
• سیگار کشیدن
• اشعه ماوراء بنفش
• استفاده طولانی مدت از استروئیدها (مثل پردنیزولون و بتامتازون) و سایر داروها
• قند خون بالا و دیابت
• ضربه به چشم
• پرتو درمانی

قند خون و آب مروارید

چشم‌ها به شدت تحت تاثیر سطح قند خون قرار دارند. وقتی قند خون شما بالا باشد، استرس اکسیداتیو زیادی در بافت‌های مختلف از جمله چشم ایجاد می‌کند.

بدن ما آنتی اکسیدان تولید می‌کند تا از این اکسیداسیون و آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کند. اما برخی عوامل، مانند سن و رژیم غذایی نامناسب، می‌توانند باعث شوند بدن ما آنتی اکسیدان‌های کمتری بسازد.

با این حال، گیاهان نیز آنتی اکسیدان‌های قوی تولید می‌کنند که می‌توانیم از آنها برای مقابله با اثرات استرس اکسیداتیو استفاده کنیم. در قسمت درمان به این موضوع می‌پردازم.

انواع آب مروارید

آب مروارید انواع مختلفی دارد که بر اساس نحوه شکل گیری آنها در چشم طبقه بندی می شوند.

• آب مروارید مادرزادی. که در بدو تولد وجود دارد یا در سال اول کودک شکل می گیرد، که نادرتر از آب مرواریدی است که با افزایش سن ایجاد میشود.
• آب مروارید ثانویه به دنبال بیماری یا داروها. بیماری هایی که با ایجاد آب مروارید مرتبط هستند عبارتند از گلوکوم و دیابت. استفاده از استروئید پردنیزون و سایر داروها نیز گاهی اوقات می تواند منجر به آب مروارید شود.
• آب مروارید ناشی از آسیب دیدگی (تروماتیک). پس از آسیب به چشم ایجاد می شود، اما ممکن است چندین سال طول بکشد تا این اتفاق بیفتد.
• آب مروارید پرتویی. که پس از انجام پرتودرمانی برای سرطان ممکن است ایجاد شود.

عوامل خطر آب مروارید

عوامل خطر مرتبط با آب مروارید عبارتند از:

• سن بالا
• قند خون بالا و دیابت
• مصرف زیاد الکل
• سیگار کشیدن
• چاقی
• فشار خون بالا
• آسیب‌های قبلی چشم
• سابقه خانوادگی آب مروارید
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب
• قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ایکس و درمان سرطان

تشخیص آب مروارید

برای تعیین اینکه آیا آب مروارید دارید یا خیر، پزشک سابقه پزشکی و علائم شما را بررسی می کند و معاینه چشم انجام می دهد. پزشک شما ممکن است چندین آزمایش دیگر نیز انجام دهد، از جمله:

• تست حدت بینایی. تست حدت بینایی از چارت (نمودار) چشمی برای اندازه‌گیری میزانی که می‌توانید یک سری حروف را بخوانید استفاده می‌کند. چشمان شما یکی یکی آزمایش می شوند، در حالی که چشم دیگر پوشیده است. با استفاده از این روش چشم پزشک تشخیص می دهد که آیا بینایی ۲۰/۲۰ دارید یا اینکه در بیناییتان نشانه هایی از اختلال دیده می شود.
• معاینه شبکیه و عصب بینایی. برای آماده شدن برای معاینه شبکیه چشم، چشم پزشک قطره هایی را در چشمان شما می ریزد تا مردمک چشمان شما را گشاد کند. این کار بررسی پشت چشم (شبکیه) و عصب بینایی را از نظر آسیب دیدگی آسان تر می کند. با استفاده از افتالموسکوپ، چشم پزشک می‌تواند شما را از نظر علائم آب مروارید بررسی کند.
• تونومتری. این تست فشار مایع را در چشم شما اندازه گیری می کند. چندین دستگاه مختلف برای انجام این کار وجود دارد.

سایر آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک انجام دهد شامل بررسی حساسیت شما به نور خیره کننده و درک شما از رنگ‌ها است.

راه‌های پیشگیری از آب مروارید

برای کاهش خطر ابتلا به آب مروارید راه‌های زیر را در نظر بگیرید:

• محافظت از چشمان خود در برابر اشعه UVB با استفاده از عینک آفتابی
• معاینه چشمی منظم
• ترک سیگار
• مصرف سبزیجات به علت دارا بودن آنتی اکسیدان‌ها
• حفظ وزن سالم
• درمان دیابت و سایر شرایط پزشکی

درمان آب مروارید

همانطور که توضیح دادم، بزرگ‌ترین علت آب مروارید، استرس اکسیداتیو است که به علل مختلف ایجاد می‌شود. برای درمان، بدن به طور معمول آنتی اکسیدان‌هایی را تولید می‌کند که گاهی به دلایل مختلف، این آنتی اکسیدان‌ها کاهش می‌یابند و یا به میزان کافی تولید نمی‌شوند.

در این شرایط می‌توان از آنتی اکسیدان‌های طبیعی دیگر استفاده کنیم.

درمان‌های طبیعی آب مروارید

یکی از منابع قوی آنتی اکسیدان‌ها، گیاهان هستند که می‌توانیم از آنها برای مقابله با اثرات استرس اکسیداتیو استفاده کنیم.

دو دسته از آنتی اکسیدان‌های گیاهی که امروز روی آنها تمرکز می‌کنیم، کاروتنوئیدها (carotenoids) و آنتوسیانین‌ها (anthocyanins) هستند.

غذاهای دارای کاروتنوئید بالا عبارت‌اند از:

• سبزیجات زرد، نارنجی، قرمز و بنفش
• زرده تخم مرغ از حیوان پرورش یافته در مرتع
• گوشت حیوانات تغذیه شده با علف

غذاهای سرشار از آنتوسیانین عبارت‌اند از:

• زغال اخته (Bilberries)
• بلوبری (Blueberries)
• انواع تمشک‌ها (Blackberries)
• توت گلوگیر (Chokeberries)
• توت سیاه (Black currant)
• کلم قرمز (Red cabbage)

و اما نحوه ساخت بهترین درمان طبیعی برای کمک به درمان آب مروارید:

یک فنجان از هر نوع توتی که دارید را با یک فنجان کفیر مخلوط کنید. در صورت نیاز از آب برای رقیق کردن این مخلوط استفاده کنید یا آن را با قاشق میل کنید. این کار را روزی یک بار انجام دهید.

همراه با این درمان، مطمئن شوید که رژیم غذایی شما فروکتوز، ساکارز و شیر بسیار کمی داشته باشد.

سایر درمان‌های طبیعی برای آب مروارید عبارت‌اند از:

1. قطره NAC (N-acetylcarnosine)
2. زرده تخم مرغ
3. Oculotrophin PMG

درمان جراحی آب مروارید

زمانی که آب مروارید مانع از انجام فعالیت های روزانه مانند مطالعه یا رانندگی می شود، جراحی توصیه می شود. همچنین زمانی انجام می شود که آب مروارید تداخلی با درمان سایر مشکلات چشمی ایجاد کند.
یکی از روش های جراحی که به نام فیکوامولسیفیکاسیون شناخته می شود، شامل استفاده از امواج اولتراسوند برای شکستن عدسی و برداشتن قطعات آن است.

جراحی خارج کپسولی شامل برداشتن قسمت کدر عدسی از طریق یک برش طولانی در قرنیه است. پس از جراحی، یک لنز مصنوعی داخل چشمی در جایی که لنز طبیعی قرار داشته، قرار می گیرد.

جراحی برای برداشتن آب مروارید به طور کلی بسیار ایمن است و درصد موفقیت بالایی دارد. برخی از خطرات جراحی آب مروارید عبارتند از عفونت، خونریزی و جداشدگی شبکیه. بروز همه این عوارض کمتر از ۱٪ است و اکثر افراد می توانند در همان روزی که عمل جراحی انجام می شود به خانه بروند.

توجه: آب مروارید می‌تواند در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند و در صورت عدم درمان منجر به نابینایی شود. اگرچه این بیماری در برخی افراد ثابت مانده و پیشرفت نمی‌کند، اما به خودی خود بهتر هم نمی‌شود.
طبق گفته موسسه ملی چشم، برداشتن آب مروارید با جراحی یک روش بسیار رایج است و تقریباً در ۹۰ درصد موارد بسیار مؤثر است.