پاسخ به سوالات رایج درباره مکمل روی (زینک)

در این مقاله پاسخ به همه سوالات رایج درباره مکمل روی (زینک)، از جمله عملکرد، فواید سلامتی، توصیه‌های دوز و عوارض جانبی احتمالی توضیح داده می‌شود.

خلاصه مطالب این مقاله

• روی برای سنتز DNA، عملکرد سیستم ایمنی، متابولیسم و رشد مورد نیاز است.
• روی ممکن است التهاب و خطر ابتلا به برخی بیماری های مرتبط با افزایش سن را کاهش دهد.
• معمولا مصرف روزانه ۱۱ میلی گرم روی برای مردان و ۸ میلی گرم برای زنان کافیست و  از طریق رژیم غذایی تامین می شود، اما افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری هایی که جذب روی را مهار می کنند، ممکن است نیاز به مصرف مکمل داشته باشند.
• از آنجایی که مکمل‌های روی با دوز بالا می‌توانند منجر به عوارض جانبی خطرناکی شوند، مهم است که به توصیه‌ها پایبند باشید و فقط در صورت لزوم از مکمل‌ها استفاده کنید.

روی چیست؟

روی یک ماده مغذی ضروری است که نقش های حیاتی زیادی در بدن ایفا می کند و بدن به طور طبیعی آن را تولید نمی کند و باید آن را از طریق غذا یا مکمل ها به دست آورد.
در واقع، روی دومین ماده معدنی کمیاب (Trace mineral) در بدن است (بعد از آهن) و در هر سلولی وجود دارد.
روی به طور طبیعی در طیف گسترده ای از غذاهای گیاهی و حیوانی یافت می شود. همچنین می توان از مکمل های روی یا مکمل های چند مغذی که روی را تامین می کنند استفاده کرد.
به دلیل نقشی که روی در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد، آن را به برخی از اسپری های بینی، قرص ها و سایر درمان های سرماخوردگی اضافه می کنند.

عملکرد روی در بدن چیست؟

روی برای فرآیندهای متعددی در بدن مورد نیاز است، از جمله:

• بیان ژن
• واکنش های آنزیمی (روی برای فعالیت بیش از ۳۰۰ آنزیم ضروری است که به متابولیسم، هضم، عملکرد اعصاب و بسیاری از فرآیندهای دیگر کمک می کنند.)
• عملکرد سیستم ایمنی (روی برای رشد و عملکرد سلول های ایمنی حیاتی است.)
• سنتز پروتئین
• سنتز DNA
• التیام زخم
• فرایند رشد و نمو بدن
• سلامت پوست
• مورد نیاز برای حواس چشایی و بویایی. (از آنجایی که یکی از آنزیم هایی که برای طعم و بوی مناسب ضروری است به این ماده مغذی وابسته است، کمبود روی می تواند توانایی چشایی یا بویایی شما را کاهش دهد.)

فواید روی برای سلامتی چیست؟

تحقیقات نشان می دهد که روی دارای مزایای سلامتی بی شماری است.

۱. سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.

روی به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند و از آنجایی که برای عملکرد سلول های ایمنی و پیام رسانی سلولی ضروری است، کمبود آن می تواند منجر به ضعیف شدن پاسخ ایمنی شود.مکمل های روی سلول های ایمنی خاصی را تحریک کرده و استرس اکسیداتیو را کاهش می دهند. برای مثال، مروری بر هفت مطالعه نشان داد که ۸۰ تا ۹۲ میلی‌گرم روی در روز ممکن است طول سرماخوردگی را تا ۳۳ درصد کاهش دهد.
علاوه بر این، مکمل های روی به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عفونت ها را کاهش می دهند و پاسخ ایمنی را در افراد مسن تر تقویت می کنند.

۲. بهبود زخم را تسریع می کند.

روی معمولاً در بیمارستان ها به عنوان درمانی برای سوختگی، زخم های خاص و سایر آسیب های پوستی استفاده می شود.
از آنجایی که این ماده معدنی نقش مهمی در سنتز کلاژن، عملکرد سیستم ایمنی و پاسخ التهابی ایفا می کند، برای بهبودی مناسب ضروری است.
در واقع، پوست شما مقدار نسبتاً بالایی (حدود ۵٪) از محتوای روی بدن شما را به خود اختصاص داده است.
در حالی که کمبود روی می تواند بهبود زخم را کند کند، مکمل روی می تواند بهبودی را در افراد دارای زخم تسریع کند.
به عنوان مثال، در یک مطالعه ۱۲ هفته ای بر روی ۶۰ نفر مبتلا به زخم پای دیابتی، کسانی که با ۲۰۰ میلی گرم روی در روز درمان شدند، کاهش قابل توجهی در اندازه زخم در مقایسه با گروه دارونما داشتند.

۳. ممکن است خطر ابتلا به برخی از بیماری های مرتبط با سن را کاهش دهد.

روی ممکن است به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، مانند پنومونی (ذات‌الریه)، عفونت و دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD نوعی بیماری چشمی) را کاهش دهد.
روی ممکن است استرس اکسیداتیو را کاهش دهد و به محافظت از بدن در برابر عفونت کمک می کند.
در افراد مسن‌تری که مکمل روی دارند، واکسیناسیون آنفولانزا بهتر اثر کرده، خطر ابتلا به ذات‌الریه کاهش یافته و عملکرد ذهنی افزایش می یابد.
در واقع، یک مطالعه نشان داد که ۴۵ میلی گرم روی در روز ممکن است بروز عفونت را در افراد مسن تا ۶۶ درصد کاهش دهد.
علاوه بر این، در یک مطالعه بزرگ روی بیش از ۴۲۰۰ نفر، مصرف مکمل های آنتی اکسیدانی روزانه – ویتامین E، ویتامین C و بتاکاروتن – به همراه ۸۰ میلی گرم روی باعث کاهش از دست دادن بینایی و به طور قابل توجهی کاهش خطر ابتلا به AMD پیشرفته شد.

۴. ممکن است به درمان آکنه کمک کند.

آکنه یک بیماری پوستی شایع است که تقریبا ۹.۴ درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار داده است.  مطالعات نشان می دهد که درمان موضعی و خوراکی روی می تواند با کاهش التهاب، مهار رشد باکتری P. acnes و سرکوب فعالیت غدد چرب، به طور موثر آکنه را درمان کند.
افراد مبتلا به آکنه سطح پایین تری از روی دارند. بنابراین، مکمل ها ممکن است به کاهش علائم آن کمک کنند.

۵. التهاب را کاهش می دهد.

روی استرس اکسیداتیو و سطح برخی از پروتئین های التهابی را در بدن کاهش می دهد. استرس اکسیداتیو منجر به التهاب مزمن می شود، که یک عامل کمک کننده در طیف گسترده ای از بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی، سرطان و زوال ذهنی است.
در مطالعه‌ای روی ۴۰ فرد مسن‌تر، افرادی که ۴۵ میلی‌گرم روی در روز مصرف می‌کردند، نسبت به گروه دارونما کاهش بیشتری در نشانگرهای التهابی داشتند.

۶. باعث کاهش اسهال می‌شود.

روی از چند طریق این اثر را می‌گذارد. یکی اینکه از سد مخاطی روده حمایت می‌کند. دوم اینکه روی در واکنش‌های آنزیمی روده نقش دارد و بدون آن هضم به درستی انجام نمی‌شود. و در آخر روی به آنتی بادی‌ها در مبارزه با پاتوژن‌ها کمک می‌کند.

مطلب مرتبط: علت اسهال چیست و چطور می‌توان آن را درمان کرد؟

کمبود روی در چه کسانی شایع است؟

اگرچه کمبود شدید روی نادر است، اما می‌تواند در افراد مبتلا به جهش‌های ژنتیکی نادر، نوزادان شیرخواری که مادرانشان روی کافی ندارند، افراد معتاد به الکل و افرادی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی خاصی استفاده می‌کنند، رخ دهد.
کسانی که در معرض خطر کمبود روی هستند عبارتند از:

• افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی مانند بیماری کرون
• گیاه‌خواران و وگان‌ها
  علت این است که روی بیشتر در غذاهای حیوانی یافت می‌شود.
• مصرف غذاهای سرشار از فیتات مثل غلات و مغزیجات
  این مواد باعث کاهش جذب روی می‌شوند.
• زنان باردار و شیرده
• شیرخوارانی که فقط با شیر مادر تغذیه می‌شوند.
• افراد مبتلا به کم خونی سلول داسی شکل
• افرادی که سوءتغذیه دارند، از جمله کسانی که بی اشتهایی یا پرخوری عصبی دارند.
• افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه
  کسانی که سوء مصرف الکل دارند.

مطلب مرتبط: مغزیجات می‌توانند باعث کاهش روی در بدن شوند!

علائم کمبود روی در بدن چیست؟

علائم کمبود شدید روی عبارتند از:

• اختلال در رشد و تکامل
• تاخیر در بلوغ جنسی
• بثورات پوستی
• اسهال مزمن
• اختلال در بهبود زخم
• مشکلات رفتاری.

اشکال خفیف‌تر کمبود روی، به‌ویژه در کودکان کشورهای در حال توسعه که رژیم‌های غذایی اغلب فاقد مواد مغذی مهم هستند، شایع‌تر است. تخمین زده می شود که حدود ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان به دلیل دریافت ناکافی رژیم غذایی مناسب، دچار کمبود روی هستند.
از آنجایی که کمبود روی سیستم ایمنی بدن را مختل می کند – احتمال عفونت را افزایش می دهد – تصور می شود که کمبود روی باعث مرگ بیش از ۴۵۰۰۰۰ نفر از کودکان زیر ۵ سال در سال می شود!!!

علائم کمبود خفیف روی شامل موارد زیر است:

• اسهال
• کاهش ایمنی
• نازک شدن مو
• کاهش اشتها
• اختلالات خلقی
• خشکی پوست
• مشکلات باروری
• اختلال در ترمیم زخم

بهترین روش تشخیص کمبود روی چیست؟

تشخیص کمبود روی با استفاده از آزمایشات آزمایشگاهی به دلیل کنترل شدید بدن بر روی سطوح آن دشوار است. بنابراین، حتی اگر آزمایش‌ها سطوح طبیعی را نشان دهند، ممکن است همچنان کمبود داشته باشید.
پزشکان هنگام تعیین اینکه آیا به مکمل نیاز دارید یا خیر، سایر عوامل خطر – مانند رژیم غذایی ضعیف و ژنتیک – را در کنار نتایج آزمایش خون برای تشخیص در نظر می گیرند.

منابع غذایی روی کدامند؟

بسیاری از غذاهای حیوانی و گیاهی به طور طبیعی غنی از روی هستند، که مصرف مقادیر کافی را برای اکثر مردم آسان می کند. غذاهای دارای بالاترین میزان روی عبارتند از:

• صدف: صدف، خرچنگ، صدف، خرچنگ و صدف
• گوشت: گوشت گاو، خوک، بره و گاومیش کوهان دار
• بوقلمون و مرغ
• ماهی: ساردین، سالمون و کفشک
• حبوبات: نخود، عدس، لوبیا سیاه، لوبیا چشم بلبلی و غیره.
• لبنیات: شیر، ماست و پنیر
• تخم مرغ
• غلات کامل: جو، کینوا، برنج قهوه ای و غیره.
• برخی از سبزیجات: قارچ، کلم پیچ، نخود، مارچوبه و سبزی چغندر
• مغزیجات جوشانده شده
  مطلب مرتبط: مغزیجات می‌توانند باعث کاهش روی در بدن شوند!

محصولات حیوانی، مانند گوشت و صدف، حاوی مقادیر زیادی روی هستند که بدن شما به راحتی آن را جذب می کند. به خاطر داشته باشید که روی موجود در منابع گیاهی مانند حبوبات و غلات کامل به دلیل سایر ترکیبات گیاهی که مانع از جذب می شوند، با کارایی کمتری جذب می شود.

عوارض مصرف بیش از حد روی چیست؟

همانطور که کمبود روی می تواند باعث عوارض سلامتی شود، مصرف بیش از حد آن نیز می تواند منجر به عوارض جانبی منفی شود.
شایع ترین علت مسمومیت روی، مصرف بیش از حد مکمل روی است که می تواند علائم حاد و مزمن را ایجاد کند.
علائم سمیت با روی عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• اسهال
• گرفتگی و درد شکم
• سردرد
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی
• کاهش سطح کلسترول “خوب” HDL
• مصرف بیش از حد روی همچنین می تواند باعث کمبود سایر مواد مغذی شود. به عنوان مثال، مصرف بالای روی به صورت مزمن می تواند در جذب مس و آهن اختلال ایجاد کند. کاهش سطح مس در افرادی که حتی فقط دوزهای متوسط بالای روی (مثلا ۶۰ میلی گرم در روز به مدت ۱۰ هفته) مصرف می کنند، گزارش شده است.

چه میزان مصرف روی نیاز داریم؟

مصرف روزانه روی توصیه شده برای مردان بالغ ۱۱ میلی گرم و برای زنان بالغ ۸ میلی گرم است.
زنان باردار و شیرده باید به ترتیب ۱۱ و ۱۲ میلی گرم در روز روی مصرف کنند.

نکته بسیار مهم این است که این میزان از روی به راحتی از طریق رژیم غذایی به دست می آید مگر اینکه فرد شرایط پزشکی خاصی داشته باشد که مانع جذب روی شود.

بالاترین میزان مصرف روی در روز نباید بیشتر از ۴۰ میلی گرم باشد. با این حال، افرادی که کمبود روی دارند، ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های با دوز بالاتر داشته باشند. به منظور جلوگیری از مصرف بیش از حد، از مکمل های روی با دوز بالا خودداری کنید، مگر اینکه پزشک توصیه کند.
اگر مکمل مصرف می کنید، فرم های قابل جذب مانند سیترات روی یا گلوکونات روی را انتخاب کنید. از اکسید روی که جذب ضعیفی دارد دوری کنید.