طریقه استفاده از قرص میزوپروستول (سایتوتک) برای سقط جنین

سقط جنین دارویی روشی است که در آن از دارو برای پایان دادن به بارداری استفاده می‌شود و نیازی به جراحی یا بیهوشی ندارد. این روش را می‌توان در مطب یا در خانه انجام داد و یکی از ایمن‌ترین روش‌های سقط جنین است.

سقط جنین یک تصمیم مهم با عواقب عاطفی و روانی زیاد است. 

دلایل سقط کاملا شخصی است و می‌تواند به دلایلی مثل تکمیل سقط جنینِ ناخواسته، انجام شود و یا برای پایان دادن به بارداریِ ناخواسته باشد. همچنین در صورت داشتن بیماری‌های خاص پزشکی، که ادامه بارداری برای مادر تهدید کننده زندگی است، ممکن است روش سقط دارویی انتخاب شود.

خطرات بالقوه انجام سقط دارویی

خطرات سقط جنین دارویی عبارت‌اند از:

• خونریزی شدید و طولانی مدت
• مشکلات دستگاه گوارش (مثل اسهال و استفراغ)
• سقط ناقص که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
• ادامه بارداری در صورتی که این روش کارساز نباشد.
• عفونت
• تب

توجه داشته باشید که شواهدی بر تاثیر سقط جنین دارویی بر بارداری‌های آینده فرد وجود ندارد، مگر اینکه عوارضی ایجاد کرده باشد. بنابراین این روش یکی از ایمن‌ترین روش‌های ختم بارداری در افرادی است که تصمیم به بارداری در آینده نیز دارند.

سقط جنین دارویی در چه کسانی ممنوع است؟

سقط جنین دارویی در افراد با شرایط زیر نباید انجام شود:

• هفته‌های بالای بارداری (به ویژه بالای ۲۲ هفته)
• اگر آی یو دی داخل رحمی (IUD) دارید.
• بارداری مشکوک خارج از رحم (حاملگی خارج رحمی) داشته باشید.
• بیماری خاصی دارید، مثل اختلالات خونریزی دهنده، بیماری‌های قلبی عروقی خاص، بیماری شدید کبدی، کلیوی و ریوی، یا یک اختلال تشنجی کنترل نشده.
• در حال مصرف داروی رقیق کننده خون یا داروهای استروئیدی هستید.
• در صورت نیاز، دسترسی به پزشک و یا اورژانس ندارید.
• به داروی استفاده شده حساسیت داشته باشید.
• سقط دارویی در افرادی که سابقه سزارین داشته‌اند (بویژه دوبار سزارین و یا بیشتر)، به دلیل انقباضاتی که ایجاد می‌کند، خطر بیشتری دارد و می‌تواند باعث پارگی محل سزارین شود.

اگر به دلایل گفته شده نمی‌توانید سقط دارویی انجام دهید، روش جراحی به نام کورتاژ (D&C) ممکن است گزینه مناسب برای شما باشد.

میزوپروستول یا سایتوتک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

میزوپروستول نوعی پروستاگلندین ای (Synthetic Prostaglandin E1 Analogue) مصنوعی است. نام دیگری که این دارو به آن معروف است، سایتوتک است.

کاربردهای میزوپروستول

1. این دارو برای جلوگیری از زخم معده در افرادی که داروهای NSAID (مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن) مصرف کرده‌اند، به خصوص اگر در معرض خطر ابتلا به زخم معده هستند یا سابقه زخم دارند، استفاده می‌شود.
2. میزوپروستول همچنین به کاهش خطر عوارض جدی زخم مانند خونریزی کمک می‌کند.
3. این دارو همچنین در ترکیب با داروی دیگری به نام میفپریستون، برای پایان دادن به بارداری (سقط جنین) استفاده می‌شود.

انواع و دوزهای مختلف میزوپروستول 

این دارو به شکل قرص‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ میکروگرمی در بازار و به اشکال مختلف واژینال، رکتال، زیرزبانی یا جویدنی وجود دارد.

عوارض مصرف میزوپروستول

• حالت تهوع و استفراغ یا انقباضات معده (کرامپ)
  اگر هر یک از این اثرات ادامه یافت یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
• اسهال
  اسهال با میزوپروستول رایج است و گاهی می‌تواند ادامه دار باشد. حتما مصرف مایعات و مواد معدنی و الکترولیت‌ها را برای جلوگیری از کم آبی بدن در خاطر داشته باشید.
  اسهالی که برطرف نشود، ممکن است گاهی منجر به از دست دادن زیاد آب و مواد معدنی بدن شود. در صورت بروز هر یک از علائم جدی کم آبی و عدم تعادل مواد معدنی، مثل شوک، سرگیجه شدید، کاهش ادرار، تغییرات ذهنی و خلقی، ضعف عضلانی، ضربان قلب آهسته یا نامنظم، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
  به همین دلیل است که داشتن دسترسی به پزشک و مراقبت‌های ویژه، در صورت لزوم و برای تزریقات وریدی مایعات بسیار مهم است.
• مشکلات یا بی نظمی‌های قاعدگی، خونریزی غیرمعمول و یا سنگین واژن
  در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی نادر اما جدی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
• واکنش آلرژیک
  واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است، اما در صورت بروز سریعاً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. علائم یک واکنش آلرژیک جدی شامل: بثورات پوستی، خارش، تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی می‌شود.

هشدار در مصرف میزوپروستول

• هنگام استفاده از میزوپروستول از مصرف آنتی اسیدهای حاوی منیزیم خودداری کنید، زیرا ممکن است اسهال ناشی از آن را بدتر کنند. اگر به آنتی اسید نیاز دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید تا به شما در انتخاب محصول مناسب کمک کند.
• قبل از مصرف میزوپروستول، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
• قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود بگویید، به خصوص در موارد بیماری‌های معده و روده (مانند بیماری التهابی روده).
• اگر از این دارو همراه با میفپریستون برای پایان دادن به بارداری استفاده می‌کنید، سعی کنید حتما تحت نظر پزشک خود باشید و حتماً دستورالعمل‌های واضحی از پزشک در مورد اینکه با چه کسی باید تماس بگیرید و در مواقع اضطراری چه کاری انجام دهید، داشته باشید. پس از مصرف داروها، انتظار خونریزی واژینال را داشته باشید، اما اگر علائم غیرمحتملی مانند خونریزی شدید و طولانی واژینال، علائم عفونت (از جمله تب، لرز) یا از حال رفتن را مشاهده کردید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
• از این دارو در دوران بارداری برای جلوگیری از زخم معده نباید استفاده شود، به دلیل آسیب احتمالی برای جنین داخل رحم. اگر در سن باروری هستید، در حین مصرف میزوپروستول و حداقل یک ماه یا یک دوره قاعدگی کامل پس از قطع مصرف، از روش‌های پیشگیری از بارداری موثر استفاده کنید. اگر باردار شدید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، دارو را قطع کرده و فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
• این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود. با این حال، بعید است که این دارو به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه انجام سقط دارویی و استفاده از میزوپروستول

سقط جنین دارویی نیازی به جراحی یا بیهوشی ندارد. این روش را می‌توان در مطب یا مطب پزشک شروع کرد. سقط جنین دارویی را می‌توان در خانه نیز انجام داد، اگرچه برای اطمینان از اینکه هیچ عارضه ای وجود ندارد، باید پس از سقط مجددا به پزشک مراجعه کنید.

نکاتی برای قبل از استفاده از دارو

قبل از سقط جنین دارویی، باید برای جلوگیری از عوارض احتمالی، نکات زیر توسط پزشک انجام شوند:

• بررسی سابقه پزشکی و بیماری‌های فرد باردار
• تعیین تاریخ بارداری با سونوگرافی و بررسی اینکه حاملگی خارج از رحمی نباشد و بارداری مولار نباشد
• آزمایش خون و ادرار

تصمیم گیری برای سقط جنین ممکن است آسان نباشد. همانطور که در مورد گزینه‌های در دسترس خود فکر می‌کنید، به دنبال حمایت از شریک زندگی خود، یکی از اعضای خانواده یا یک دوست باشید.

در برخی کشورها مثل ایران، سقط جنین قانونی نیست، یا ممکن است قبل از انجام سقط جنین، الزامات قانونی و دوره‌های انتظار وجود داشته باشد. بنابراین متاسفانه نمی‌توانید داروهای سقط جنین را آزادانه از داروخانه‌ها تهیه کنید و نیاز به نسخه پزشک متخصص دارید.

بهترین راه استفاده با توجه به تجربه مامای عزیز وبسایت:

سقط جنین دارویی را می‌توان به روش‌های زیادی انجام داد، اما من این روش را به شما توصیه می‌کنم:

از دیدگاه مامای با تجربه، بهترین زمان برای استفاده از میزوپروستول، بالای ۸ هفته بارداری است و برای بارداری‌های کمتر از ۸ هفته معمولا کارایی ندارد.

• برای بارداری‌های کمتر از ۸ هفته می‌توانید از داروهای گیاهی استفاده کنید. گاهی موادی مانند گلاب و زعفران به راحتی باعث سقط می‌شوند اما گاهی نیاز به داروهای قوی‌تری‌ست مانند جلاب (کاچی جنوبی تهیه شده از گیاهی به نام تله یا بذر شاهی به همراه زنجبیل و روغن) یا سر گزر دم کرده. در صورت دیدن لکه بینی، می‌توانید برای کمک به سقط، طناب بزنید.
• برای بارداری‌های بالای ۸ هفته، میزوپروستول را با دوز ۸۰۰ میکروگرم شروع کنید، ۲۰۰ میکروگرم زیر زبانی و ۶۰۰ میکروگرم واژینال به صورت همزمان. در ادامه، هر دو ساعت می‌توانید دوز را اضافه کنید. بهترین حالت این است که برای جلوگیری از ایجاد حالت تهوع و استفراغ شدید، دوزهای اضافی را فقط واژینال استفاده کنید.

نکته: میزوپروستول برای جذب نیاز به رطوبت دارد. نوع زیر زبانی آن تقریبا پس از نیم ساعت به طور کامل جذب می‌شود و رطوبت خود را از آب دهان می‌گیرد. برای استفاده از نوع واژینال نیز بهتر است ناحیه را قبل از استفاده از دارو، اندکی مرطوب کنید.

نکاتی برای بعد از مصرف کردن میزوپروستول

داروهای مورد استفاده در سقط جنین دارویی باعث خونریزی واژینال و گرفتگی و درد شکم می‌شوند. آنها همچنین ممکن است باعث موارد زیر شوند:

• حالت تهوع
• استفراغ
• تب
• لرز
• اسهال
• سردرد

شما می‌توانید برای کنترل درد در حین و بعد از سقط جنین دارویی از مسکن استفاده کنید. همچنین ممکن است پزشک برای جلوگیری از عفونت، برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند، اگرچه عفونت پس از سقط دارویی نادر است.

بسته به اینکه چند هفته باردار هستید، پزشک به شما اطلاع می‌دهد که چه مقدار درد و خونریزی را انتظار داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که نوار بهداشتی زیاد دارید.

اگر در خانه سقط دارویی انجام می‌دهید، باید به پزشک دسترسی داشته باشید. همچنین باید بتوانید عوارض را شناسایی کنید.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنید؟

علائم و نشانه‌هایی که ممکن است پس از سقط دارویی نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشند، عبارت‌اند از:

• خونریزی شدید، به معنی پر شدن دو یا چند پد در ساعت به مدت دو ساعت
• درد شدید شکم یا کمر
• تب طول کشیده بیش از ۲۴ ساعت
• ترشحات بدبو واژن

پس از سقط جنین، برای اطمینان از بهبودی مناسب و ارزیابی اندازه رحم، خونریزی و هرگونه علائم عفونت، باید به پزشک برای ویزیت مراجعه کنید. برای کاهش خطر عفونت، تا دو هفته پس از سقط جنین، چیزی وارد واژن خود نکنید.

پزشک از شما می‌پرسد که آیا هنوز احساس بارداری دارید، آیا دفع کیسه حاملگی یا جنین را دیدید، چقدر خونریزی داشتید و آیا هنوز خونریزی دارید یا خیر. اگر پزشک مشکوک به سقط ناقص یا ادامه حاملگی باشد، ممکن است به سونوگرافی و احتمالاً سقط جراحی نیاز داشته باشید.

پس از سقط جنین پزشکی، ممکن است ترکیبی از احساسات، از جمله تسکین، از دست دادن، غم و اندوه یا احساس گناه داشته باشید. اگر این احساسات شما را آزار می‌دهند، ممکن است صحبت با یک مشاور برای شما کمک کننده باشد.

صرفا برای مطالعه بیشتر

در اینجا راه‌های دیگر استفاده از میزوپروستول را نیز آورده‌ام، اما پیشنهاد من به شما پیروی کردن از راه گفته شده در بالا است.

۱. نحوه استفاده از میزوپروستول داخل لپی یا زیر زبانی

• در این روش ابتدا دهان خود را خیس کنید و ۴ قرص را بین دندان و لثه‌ پایین خود قرار دهید (یا دو قرص در هر طرف دهان).
• به مدت ۳۰ دقیقه قرص‌ها را در دهان خود نگه دارید.
• ممکن است در اثر حل شدن، دهان‌تان خشک شود، در این مدت از خوردن و نوشین خودداری کنید.
• بعد از گذشت ۳۰ دقیقه هر مقدار از قرص میزوپروستول که باقی مانده است را قورت بدهید و دهان خود را با آب بشویید.
• بعد از آن، مقدار زیادی آب بنوشید. غذای مقوی میل کنید (به ویژه غذاهایی که طبع گرم دارند) و استراحت کنید.
• بعد از گذشت ۳ الی ۴ ساعت، یک بار دیگر قرص‌های میزوپروستول را مصرف کنید و این روند را تا ۳ وعده ادامه دهید، به عبارت دیگر باید ۱۲ قرص سایتوتک را در ۳ وعده استفاده کنید.
• معمولاً بعد از ۱- ۲ ساعت، حالت گرفتگی ایجاد شده و خون ریزی رخ می‌دهد.

روش‌های واژینال، گونه‌ای یا زیر زبانی عوارض جانبی کمتری دارند و ممکن است موثرتر باشند. برای تاثیرگذاری بیشتر، این داروها باید ظرف ۹ هفته از اولین روز آخرین قاعدگی مصرف شوند.

نکته: گاهی می‌توانید از یک قرص میفپریستون نیز در ابتدای این روش استفاده کنید و آن را از طریق دهان مصرف می‌کنید و سپس مراحل گفته شده را انجام دهید.

۲. نحوه استفاده از میزوپروستول واژینال 

میزوپروستول واژینال به تنهایی نسبت به سایر انواع سقط دارویی تاثیر کمتری دارد. مراحل استفاده از میزوپروستول واژینال عبارت‌اند از:

• ابتدا ادرار کنید.
• دستان خود را بشویید و ۳ یا ۴ قرص سایتوتک را درون واژن قرار دهید (برای این کار لازم نیست قرص‌ها در محل خاصی قرار بگیرند، فقط تا آنجا که انگشتان با آن در تماس هستند کافی است).
• بعد به مدت ۳۰ دقیقه دراز بکشید. اما این نکته را در نظر داشته باشید که این قرص از راه واژن وارد بدن می‌شود؛ در صورتی که سابقه‌ سزارین، جراحی رحم و سابقه‌ بارداری بیش از پنج بار داشته باشید، احتمال پارگی رحم با این روش افزایش پیدا می‌کند.

۳. نحوه استفاده از میزوپروستول همراه میفپریستون خوراکی (Mifeprex)

این داروها رایج‌ترین داروها برای سقط جنین دارویی هستند و معمولاً در هفت هفته از اولین روز آخرین قاعدگی مصرف می‌شوند.

• شما می‌توانید میفپریستون را ابتدا در مطب یا در خانه مصرف کنید.
  میفپریستون هورمون پروژسترون را مسدود می‌کند و باعث نازک شدن پوشش داخلی رحم، جلوگیری از کاشت و رشد جنین می‌شود.
• سپس حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از مصرف آن، میزوپروستول را در خانه مصرف کنید.
  میزوپروستول، نوع متفاوتی از داروست و باعث انقباض رحم و خروج جنین از طریق واژن می‌شود.

افراد اکثرا بعد از مصرف داروی دوم، طی دو ساعت تا یک روز، سقط دارند، اما برای اطمینان از کامل بودن سقط جنین، باید حدود یک هفته بعد دوباره به پزشک مراجعه کنید.